ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI’NDA YETKİLİ MAHKEME

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’ nun 166. Maddesinin 3. Fıkrası boşanmanın esaslı unsurlarından anlaşarak bunu mahkemede beyan eden çiftlerin, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığından bahisle boşanmaları gerektiğini hükmetmiştir. Bu maddeye göre evlilikleri 1 yıldan fazla süren çiftler bir protokol hazırlayarak evliliğin mali sonuçları da dahil olmak üzere bütün sonuçlarında mutabık kaldıklarını mahkeme önünde beyan ederek boşanabilirler. Çiftler anlaşmalı boşanmada mahkeme önünde hazır bulunmalıdırlar. Anlaşmalı Boşanma Davası’ nda boşanma iradesi avukatlar aracılığıyla açıklanamaz. Kanun bu irade beyanını taraflara sıkı sıkıya bağlamıştır. Taraflar ancak bizzat mahkemede hazır bulunarak anlaşmalı olarak boşanabilirler.

Anlaşmalı boşanma davasında çiftler boşanmanın bütün sonuçlarından mutabık kalmalıdırlar. Bu husus anlaşmalı boşanmanın temel noktası olduğu için tekrarlamakta fayda görüyoruz. Çiftler çocukların velayeti, iştirak nafakası, yoksulluk nafakası ve mal rejimleri konusunda ortak bir protokol imza atmaları gerekmektedir. Bu hususlardan birinde dahi uyuşulmazsa hakim tarafları anlaşmalı olarak boşamayacaktır.

Anlaşmalı boşanma davası aile mahkemelerin görev alanı içerisindedir. Aile Mahkemesi her bölgede bulunmamaktadır. Aile mahkemesinin bulunmadığı il veya ilçelerde Asliye Hukuk Mahkemesi Aile Mahkemesi sıfatı ile görev yapar. Anlaşmalı boşanmanın hangi yer mahkemesinde açılacağı konusu tarafların serbest iradesine bırakılmıştır. Nasılki taraflar boşanmanın sonuçlarından mutabık kalıyorlarsa davanın açıldığı yer mahkemesi konusunda da mutabık kalmalıdırlar. Kesin yetki kuralı anlaşmalı boşanma davalarında geçerli değildir. Taraflar mutabık kaldıkları herhangi bir yer mahkemesinde bu davayı açabilirler. Boşanma davaları eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesi ile eşlerin son 6 ayda birlikte yaşadıkları yer mahkemesinde açılır. Bu yetki kuralı anlaşmalı boşanmalarda uygulanmamaktadır.

Yetkili ve görevli mahkemede açılan anlaşmalı boşanma davası görülecek mahkemenin iş yoğunluğuna göre 1-3 ay arasından neticelenmektedir. Dava neticesinde protokol usul ve yasaya uygun bulunup eşler bizzat duruşmaya katılmaları ile dava neticelenir ve temyiz süreci başlar. Taraflar veya varsa vekilleri gerekçeli kararın yazılmasından sonra temyiz haklarından feragat ettiklerini beyan ederek kesinleşme süresini kısaltabilirler.