Title: Türk Hukukunda Sözleşme Kavramı
Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Oct 22
Rating: 5.0

Türk Borçlar Kanunu sözleşme konusunu (1-40) maddeler arasında düzenlemiştir. Sözleşmeyi kısaca iki ya da daha fazla kişi arasında belli bir konuda karşılıklı iradelerin uyuşması şeklinde açıklayabiliriz. Ancak her irade uyuşması sözleşme kurulduğu anlamını taşımamaktadır bilakis kanunda belirtilen kurucu unsur şeklinde tabir edilen koşulların sağlanması gerekmektedir. Bu tanıma örnek verecek olursak, iki kişinin belirledikleri bir mekânda buluşmaları hakkındaki irade uyuşması bir sözleşmedir. Ancak hukukî bir sözleşme değildir çünkü bu sözleşme hiçbir şekilde hukukî anlamda sonuç doğurmayacaktır.

Sözleşmelerin geçerliliği taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça hiçbir şekle bağlı değildir. Kanunda öngörülmüş şekle bağlı sözleşmeler de yok değildir. Bu tarz sözleşmeler için şekle bağlılık kurucu bir unsurdur.

Yazılı Sözleşmelerde Şekil

Yazılı şekilde yapılması kararlaştırılan sözleşmeler kanıtlanma açısından büyük artılara sahiptir. TBK md.14’e göre yazılı bir şekilde yapılması kararlaştırılan sözleşmelerde tarafların imzalarından ziyade borç altına giren tarafın imzasının bulunması zorunlu tutulmuştur. İmza atamayanların usulüne uygun olarak kabul edilen mühür ya da parmak izi bırakmaları da yeterli görülmüştür.

Resmî Sözleşmelerde Şekil                                                                                                 

Sözleşmenin kanun tarafından yetkilendirilmiş resmî bir makam huzurunda yapılması.

Tescil Şekli                                                                                                  

Kanun koyucu, bazı sözleşmelerin geçerliliğinin sağlanabilmesini, ilgili makamların sicillerine kayıt etmesi şartına bağlamıştır. Sicile tescil işlemi, gayrimenkuller üzerinde hak sahibi olmanın zorunlu koşulu olarak veya bir markanın haklarının korunması amacıyla marka tescili yapılması gibi konularda karşımıza çıkmaktadır.

Sözleşmenin Konusu ve Sözleşme Serbestîsi

Taraflar sözleşmenin konusunu belirlemede bazı sınırlamalar haricinde serbesttirler. Tarafların konu seçiminde, sözleşme yapacağı tarafı belirlemede, sözleşmede kabul edeceği/etmeyeceği maddeler hakkında tam bir özgürlük içerisindedir. Bu durum literatürde sözleşme serbestîsi olarak adlandırılır.

Yukarıda bahsedilen sözleşme konusunu belirleme hususunda kanunun öngördüğü sınırlamalar TBK md. 27’de şu şekilde sıralanmıştır; Kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmeler kesin olarak hükümsüzdür. İkinci fıkrada ise; Sözleşmenin içerdiği hükümlerden bir kısmının hükümsüz olması, diğerlerinin geçerliliğini etkilemez. Ancak, bu hükümler olmaksızın sözleşmenin yapılmayacağı açıkça anlaşılırsa, sözleşmenin tamamı kesin olarak hükümsüz olur. Kanunda açıkça sayılan bu sınırlamalar emredici nitelikte olduğu için bunların ihlali hukuken hiçbir şekilde hüküm doğurmayacaktır.

Av. Tuğsan YILMAZ
H.A.ÇABUK

Bir önceki Sözleşme Hukuku kategorisinde yayımlanan yazımız; Sanatçı ile Menajer Arasında Akdedilen Menajerlik Sözleşmesi