Title: Erişimin Engellenmesi ve Erişim Engellemesinin Kaldırılması
Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Sep 19
Rating: 5.0

Erişimin engellemesi nedir?

Erişimin engellenmesi, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkındaki Kanunda konusu yazılı birtakım suçları internet ortamında oluşturduğu hususunda yeterli şüphe bulunması halinde veya gecikmesinde sakınca bulunan birtakım hallerde Başbakanlık veya Milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması amacıyla veya özel hayatın gizliliğinin korunması amacıyla ilgili yayına erişimin engellenmesi halidir.

5651 sayılı kanunda erişimin engellenmesi

5651 sayılı İnternet Ortamında Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkındaki Kanunda öncelikle erişim sağlayıcı terimi açıklanmıştır. Erişim sağlayıcı, internet ortamına erişmeyi kullanıcılarına sağlayan gerçek ve tüzel kişilerdir. Erişim sağlayıcı erişimini sağlamış olduğu yayının hukuka aykırı olması halinde erişimin hukuka aykırı olduğu kendisine bildirilmesi halinde bu erişimi engellemekle yükümlüdür. Yine erişim sağlayıcı erişimin trafik bilgilerini yönetmelikte belirtilen belli sürelerde ( altı aydan az ve iki yıldan fazla olmamak üzere) saklamakla yükümlüdür.

5651 sayılı kanunda farklı maddelerde web sitesinin engellenmesi kararı verilebilecek haller ayrı ayrı belirtilmiştir. Bu çalışmamızda bu maddeleri toparlayarak okuyucunun kolayca erişebilmesi amaç edinilmiştir.

5651 sayılı kanunda hangi suçların internet ortamında yayınlanması halinde web sitesinin engellenmesi kararı verileceği belirtilmiştir. İlgili yayının intihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, sağlık için tehlikeli madde temini, müstehcenlik, fuhuş, kumar oynanması için yer ve imkan sağlama, Atatürk aleyhine işlenen suçlar hakkında kanunda yer alan suçlarından birini oluşturması halinde web sitesinin engellenmesi kararı verilecektir.

Gecikmesinde sakınca bulunan bazı hallerde ilgili bakanlığın talebi üzerine Bilgi Teknojileri ve İletişim Kurumu Başkanı tarafından da ilgili yayına erişimin engellenmesi kararı verilebilmektedir. Milli güvenliğin, can ve mal güvenliğinin korunması, kamu düzeninin korunması, yaşam hakkının, genel sağlığın korunması, suç işlenmesinin önüne geçilmesi sebeplerinden en az birinin bulunması halinde hakim tarafından, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de ilgili bakanlığın talebi üzerine Bilgi Teknolojileri ve iletişim Kurumu Başkanı tarafından web sitesinin engellenmesi kararı verilebilir.

Günümüzde en çok dava konusu olan erişimin engellenmesi konularından biri de kişilik hakkının ihlali nedeniyle erişimin engellenmesi meselesidir. İnternet ortamında yapılan yayının kişilik haklarını ihlal etmesi halinde erişimin engellenmesi söz konusu olabilir. Kişilik hakkı ihlali nedeniyle web sitesinin engellenmesi kararı Sulh Ceza Hakimi tarafından verilmektedir. Ancak Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurulmaksızın kişilik hakkı ihlal edilen kişiler, kurum ve kuruluşlar içerik sağlayıcısına, içerik sağlayıcısına ulaşamamaları halinde yer sağlayıcısına başvurmak suretiyle web sitesinin engellenmesini talep edebilirler.

Özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi halinde de erişimin engellenmesi talep edilebilir. Özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesine örnek olarak kişilerin izinsiz bir şekilde fotoğraflarının yayınlanması, fotoğrafları yayınlanmamakla birlikte yalnızca isminin yayınlanması dahi özel hayatın gizliliğinin ihlali sonucunu doğurabilir.

Erişim sağlayıcıları ve yer sağlayıcıları tarafından koruyucu tedbir olarak verilen web sitesinin engellenmesi kararını yerine getirilmemesi halinde fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, erişim sağlayıcıları ve yer sağlayıcıları beş yüz günden üç bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Sulh ceza hâkiminin kararını bu maddede belirtilen şartlara uygun olarak ve süresinde yerine getirmeyen sorumlu kişi, beş yüz günden üç bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Erişimin engellenmesi nasıl yapılır?

Kişilik hakları ihlal edilmesi halinde erişimin engellenmesi talebi ile yetkili Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurulur. Sulh Ceza Hakimliği en geç 24 saat içinde erişimin engellenmesi kararı verir veya erişimin engellenmesi talebini reddeder. Hakim kişilik haklarını ihlal eden yayına erişimin engellenmesi kararı verir ancak zorunlu olmadıkça tüm sitedeki yayına erişimin engellenmesi kararı vermez. Kişilik hakkı ihlali yalnızca url ye erişimin engellenmesi kararı ile engellenemeyecekse, bu halde hakim tüm siteye web sitesinin engellenmesi kararı verebilir.

Sulh Ceza Hakimi tarafından verilen web sitesinin engellenmesine dair kararlar Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne(Yetkiler başkaca bir kuruma devredilmiş olabileceğinden güncel olarak kontrol edilmelidir.) gönderilir. Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından karar gereği ilgili yayına erişim engellenir.

İlgili yayındaki içeriğin 5651 sayılı kanunda sayılan suçları oluşturması halinde soruşturma aşamasında hakim, kovuşturma aşamasında mahkeme tarafından erişimin engellenmesi kararı verilir. Soruşturma aşamasında gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı tarafından da karar verilebilir. Cumhuriyet savcısı tarafından gecikmesinde sakınca bulunan halde web sitesinin engellenmesi kararı verilmişse, 24 saat içinde bu karar hakim onayına sunulur ve hakim tarafından 24 saat içinde karar onaylanır. Onaylanmazsa karar derhal kaldırılır. Web sitesinin engellenmesi kararının bir örneği Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderilir. Çocukların cinsel istismarı, müstehcenlik fuhuş suçları söz konusu olması halinde içerik veya yer sağlayıcı yurtiçinde yada yurtdışında da olsa bu karar Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu başkanı tarafından verilir. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu başkanı tarafından verilen web sitesinin engellenmesi kararı erişim sağlayıcısına bildirilerek kararın uygulanması sağlanır. Aynı zamanda ilgili yayını yapanların kimliklerinin tespit edilmesi halinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu başkanı tarafından Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulur.

Erişimin engellenmesinin kaldırılması

Kanunda sayılı suçları oluşturan içeriğin yayından kaldırılması halinde erişimin engellenmesi kararı kaldırılır. Soruşturma aşamasında alınan erişimin engellenmesi kararı Cumhuriyet Savcısı tarafından, kovuşturma aşamasında alınan web sitesinin engellenmesi kararı mahkeme tarafından kaldırılır.

Erişimin engellenmesi kararı Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurulmak suretiyle alınabilir. Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilen erişimin engellenmesi kararına karşı 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz edilebilir. İtiraz prosedürü ile yahut sonrasındaki bir başvuru ile erişimin engellenmesine sebep olan içeriğin Noterlik Kanunu kapsamında düzenlenmiş olan e-tespit prosedürü ile kaldırıldığının tespit edilmesi ile birlikte erişim engellenmesinin kaldırılmasının talep edilmesi uygulamada fazla bilinmemekle birlikte tercih edilmesi gereken bir püf nokta olarak tarafımızca değerlendirilmektedir. Erişimin engellenmesi kararına süresinde itiraz edilmesi halinde farklı bir Sulh Ceza Hakimliği tarafında talebin kabulü ile erişimin engellenmesi kararının kaldırılmasına karar verilebilir.

Çocukların cinsel istismarı, müstehcenlik fuhuş suçları söz konusu olması halinde içerik veya yer sağlayıcı yurtiçinde ya da yurtdışında da olsa erişimin engellenmesi kararı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu başkanı tarafından verilir ve ilgili kişilerin tespit edilmesi halinde Cumhuriyet Başsavcılığı’na başkan tarafından suç duyurusunda bulunulur. Suç duyurusu sonucu kişilerin beraat etmesi veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi halinde erişimin engellenmesi kararı kendiliğinden hükümsüz kalır.

Avukat Tuğsan YILMAZ

Bilişim Hukuku alanında yer alan diğer yazılarımızın tümüne buradan ulaşabileceğiniz gibi aşağıda yer alan “yorum yap” kısmından soru, görüş ve önerilerinizi paylaşabilirsiniz. Avukatlık hizmetlerimiz açısından talebiniz olduğu takdirde iletişim sekmesinde yer alan bilgilerden bize ulaşabilirsiniz.