Title: Uyuşturucu Madde Suçları Ve Ceza Davaları
Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Jul 20
Rating: 5.0

Uyuşturucu veya diğer ismiyle uyarıcı maddeler tıpta ağrı kesici özelliği ile kullanılan, tek kullanımda dahi bağımlılık yapabilme özelliğine sahip, insanların sosyo ekonomik yaşamını felç eden, ülkemizde kullanımı, üretimi, satışı yasaklanmış doğal veya sentetik maddelerdir.

Bu tür maddelerin kanuna aykırı olarak imali, ithali veya ihracı Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesine göre suç olarak sayılmıştır. Bu hareketlerden her birinin işlenmesi halinde suç oluşmuş sayılır. Uyuşturucu ve uyarıcı maddelere örnek olarak kokain, eroin, esrar, bonzai, ekstazi, metamfetamin ve morfini verebiliriz. Özellikle sentetik uyuşturucuların çeşitleri her geçen gün değişmektedir. Hangi maddelerin bu kapsama girebileceği gerek kanunlar gerekse mahkeme içtihatlarında ortaya konulmaktadır.

Uyuşturucu Madde İmal Etmek

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 1. fıkrasına göre ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak uyuşturucu madde imal etmek yasaklanmıştır. Uyuşturucu maddeyi kanuna aykırı olarak imal eden kişilerin 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır. Ayrıca bu suçu işleyen kişilere ikibin günden yirmibin güne kadar da adli para cezası verilmektedir. Uyuşturucu madde imalinin kanunda bir tanımı bulunmamaktadır. Ancak uygulamada uyuşturucu maddeyi satışa hazır hale getirmek için elde etmek veya arındırmak veya yetiştirmek imal olarak tanımlanabilir. Kişi uyuşturucu etkisi olan bitkileri yetiştirerek ya da sentetik olarak birleştirerek uyuşturucu madde imal edebilir. Yani imal suçundan bahsedebilmek için yapılan işlemle ya bir uyuşturucu madde yetiştirilmeli ya da sentetik birleştirmelerle yeni bir uyuşturucu madde oluşturulmalıdır.

Uyuşturucu Madde İthal Etmek

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 1. fıkrasına göre uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ithal edilmesi yasaklanmıştır. Kanuna aykırı olarak uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi ithal eden kişi 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezası ile ve ikibin günden yirmibin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Buradan ithal etme tabirini bir uyuşturucu veya uyarıcı maddenin yurtdışından Türkiye’ye sokulması olarak tanımlanabilir. Bir uyuşturucu maddenin ithalinin bu madde kapsamında değerlendirilmesi için miktarı ve cinsi önem taşımaktadır. Örneğin kişi kendi kullanımına yeter miktarda uyuşturucuyu yurtdışından Türkiye’ye sokmaya çalışırsa bu madde kapsamında bir suçun oluştuğundan bahsedemeyiz. Kişinin kendi kullanımına yeter miktarda uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi Türkiye’ye sokmaya çalışması kullanma ve bulundurma suçu kapsamına girer. Kişinin ticari amaçla ülkeye yasadışı yollardan sokmaya çalıştığı uyuşturucu madde miktarı yahut çeşidi bu suçun oluşmasında bir etken değildir. Ancak kanunun 188/4 maddesine göre ithal edilmek istenen uyuşturucunun eroin, kokain, spice ve K2 gibi sentetik kannabinoid veya baz morfin olması durumunda verilecek ceza yarı oranında arttırılmaktadır.

Uyuşturucu Madde İhraç Etmek

İthal de olduğu gibi uyuşturucu maddeyi yurtdışından Türkiye’ye ihraç etmek de Türk Ceza Kanunu’na göre yasaklanmıştır. Bu suçu işleyen kişilere de 20 yıldan 30 yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adli para cezası verilmektedir. İhraç tabiri uyuşturucu veya uyarıcı maddenin yasadışı yollardan Türkiye’den yurtdışına çıkarılmasıdır. İhraç suçunun oluşması için uyuşturucu maddenin yurtdışına çıkarılması gerekmektedir. Bu maddenin yolda yakalanması halinde ihraç suçunun oluştuğundan bahsedilemez. Ayrıca gümrükte yakalanması halinde ise suça teşebbüsten bahsedebiliriz. İhraç suçunun oluşması için maddenin yurtdışına çıkarılması gerekmektedir. Uyuşturucu madde ihraç suçunda da yine kişinin bu işi ticari amaçla gerçekleştirmesi gerekmektedir. Kişinin kendisine yetecek miktarda uyuşturucu maddeyi yurtdışına çıkarmaya çalışması bu suç kapsamına değil kullanma ve bulundurma suçu kapsamına girer.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeyi Satmak veya Satışa Arz Etmek

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ülke içinde satan veya satışa arz eden kişi 10 yıldan az olmamak kaydıyla bir hapis cezası ile karşı karşıya kalabilir. Burada Türk Ceza Kanunu’n 188. Maddesinin 3. fıkrası uygulama alanı bulmaktadır. Satmak eyleminin suç olması için uyuşturucu maddenin herhangi bir bedel karşılığında başkasına verilmesi gerekmektedir. Satışa arz ise uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi satışa hazır hale getirmektedir. Örneğin uyuşturucu veya uyarıcı maddenin belirli gramajlarla bir kilitli poşet içerisinde saklanması satışa arz kapsamındadır. Kişinin satışa teşebbüs halindeyken yakalanması teşebbüs kapsamına değil satışa arz kapsamına girmektedir. Satılan veya satışa arz edilen uyuşturucu maddenin gramajının suçun oluşmasında bir etkisi yoktur. 1 gram uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi satmak da kanunda suç olarak tanımlanmıştır. Satış işlemi birden fazla kişi tarafından da gerçekleştirilebilir. Bu şekilde işlenirse her fail ayrı bir ceza alacaktır.

Uyuşturucu madde suçlarında avukatlık hizmetlerimiz için 0212 343 24 95‘ten ofisimize ulaşabilirsiniz.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeyi Başkasına Vermek – Temin Etmek

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi herhangi bir kazanç amacı olmaksızın başkasına veren veya başkası için bedelsiz şekilde uyuşturucu temin eden kişi de bu madde kapsamında cezalandırılmaktadır. Kanunun 188. Maddesinin 3. Fıkrasında bu eylem suç olarak tanımlanmıştır. Başkalarına bir kez verilmesi yeterlidir, süreklilik arz etmesi gerekmez. Malın cinsi ve miktarı suçun oluşması için önemli değildir. Önemli olan devredilen malın 3. Kişinin eline geçmesidir. Devretmek için icrai hareketlere başlanıp da elde olmayan nedenlerle teslim edilemediyse teşebbüs gündeme gelecektir.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeyi Nakletmek, Sevk Etmek ve Depolamak

Nakletmek uyuşturucu maddenin kullanımını devretmek amacıyla bir yerden başka bir yere taşınmasıdır. Nereye nakledildiğinin, iki bölge arasındaki uzaklığın önemi yoktur. Kişi kendi ihtiyacı için naklediyorsa kullanmak için bulundurma suçu oluşur. Ancak sanık başkasına verilmek üzere naklediyorsa nakletme suçu oluşur. Nakli yapan kişinin bunu ne karşılığında yaptığının önemi yoktur. Önemli olan nakli yapan kişinin kasten hareket etmesidir. Uyuşturucu ya da uyarıcının miktarı bu harekette önemlidir. Yargıtay bir yıllık ihtiyaç sınırını aşan miktardaki uyuşturucu miktarının, sanık daha az ceza almak maksadıyla kullanmak amacıyla taşıdığını söylese de ticari amaçla taşındığını kabul etmektedir. Depolamak, uyuşturucu ya da uyarıcı maddenin bir yerde gizlenmesi demektir. Uyuşturucu madde her zaman kullanıma hazırdır. Kişisel ihtiyacı aşmayan ölçüde uyuşturucunun depolanması bu suçu oluşturmaz. Miktarın fazla olması ve gizlenmesi bu suçu oluşturur.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeyi Satın Almak, Kabul Etmek, Bulundurmak

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kazanç sağlamak amacıyla satın alan kişi bu suçu işlemiş olur. Kişisel ihtiyacını karşılayacak ölçüde uyuşturucu satın almak bu suçu değil kullanma suçunu oluşturacaktır. Bu fiiller yurt içinde gerçekleştirilmelidir. Uyuşturucu maddeyi yine satış amacıyla kabul etmek ve bulundurmakta bu suç kapsamına girer. Kesintisiz suç oluşturur. Uyuşturucu maddelerin ticaretinin yapılması amacıyla kullanmak için gereken miktardan daha fazla bulundurulmasıdır. Başkalarına devretme, satma gibi niyetler olmalıdır. Hangi miktarda uyuşturucu madde bulundurulmasının başkalarına devir amacı taşıdığını mahkeme tespit eder. Uyuşturucunun miktarı ve cinsi cezanın belirlenmesinde önem taşır. Kişisel ihtiyaç sınırını aşıyorsa ticaret amacıyla bulundurulduğu kuraldır. Uygulamada herkes uyuşturucu maddeyi kendi kullanımları için temin ettiğini savunmaktadır. Dolayısıyla gerçekten kendi ihtiyacı için mi yoksa başkalarına temin için mi bulundurulduğunun tespiti gerekir. Eğer ticaret amacıyla taşındığına yönelik inandırıcı deliller bulunmuyorsa 191 deki uyuşturucu ve uyarıcı madde bulundurma suçunu oluşturur. Dolayıysa cezada önemli miktarda düşüş olacaktır. 188/4. maddede sayılan eroin, kokain, morfin, baz morfin olması cezayı arttıran nitelikli haldir.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu

Kişilerin uyuşturucu madde kullanmalarını kolaylaştıran kişiler Türk Ceza Kanunu’nun 190. maddesine göre 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve bin günden onbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar. Burada uyuşturucu

ve uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırmak amacıyla özel yer, donanım ve malzeme sağlamak suç kapsamına alınmıştır. Özel yerden kastedilen kullanıcıların güvenle tüketebileceği ortamın sağlanmasıdır. Yalnızca esrar içmek için bir daire tutulması buna örnek olabilir. Donanım ve malzeme sağlamaksa uyuşturucuların kullanıma hazır hale getirilmesi, kullanılacak araçların temin edilmesidir. Şırıngaların, iğnelerin, özel kâğıtların sağlanması buna örnektir.  Ayrıca kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler almak da suç kapsamına alınmıştır. Suçun delillerini ortadan kaldırmaya yönelik faaliyetler bu kapsamdadır. Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi vermek de bu madde kapsamına alınmıştır. Kullanma yönteminin gösterilmesi, daha etkili olması için tavsiyeler verilmesi gibi.

Kanunun bu maddesinin ikinci fıkrası uyuşturucu madde kullanılmasını alenen özendirmek ve bu nitelikte yayın yapmayı cezalandırmaktadır. Buna göre uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren kişi 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve bin günden onbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Bu suçu işleyen kişilerin tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi olması halinde verilecek ceza yarı oranında arttırılır.

Kullanmak için Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek veya Bulundurmak Suçu

Kullanmak için uyuşturucu madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi Türk Ceza Kanunu’nun 191. maddesine göre 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. Burada kişinin üzerine ele geçirilen uyuşturucu madde miktarı kullanım amacına yönelik olarak az miktarlarda olmalıdır. Uyuşturucu madde miktarlarının yıllık kullanım miktarları gerek adli tıp raporlarında gerekse mahkeme içtihatlarında belirlenmiştir. Kişnin bu miktarlarda uyuşturucu madde ile yakalanması halinde ve bu maddeler satışa arz için hazırlanmamışsa kullanma ve bulundurma suçu kapsamında değerlendirilebilmektedir. Kişi uyuşturucu madde bağımlısı ise tedaviye sevk edilebilmektedir. Hakkında tedaviye ve denetimli serbestlik tedbirine karar verilen kişi, belirlenen kurumda uygulanan tedavinin ve denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine uygun davranmakla yükümlüdür. Bu kişiye rehberlik edecek bir uzman görevlendirilir. Bu uzman tedbir süresince bağımlıya yol gösterir, gelişimiyle ilgili 3 aylık sürelerle hâkime rapor verir. Bu tedbir tedavi süresince devam eder. Tedaviden sonraki 1 yılda da devam edecektir. Tedbirin süresi uzatılabilir. Ancak en fazla 3 yıl uzatılabilecektir. Tedbirin gereklerine uygun davranan kişi hakkında açılan davanın düşmesine karar verilir.

Uyuşturucu Madde Suçlarında Nitelikli Haller

  • Uyuşturucu maddenin türüne bağlı olarak; eroin, kokain, morfin veya baz morfinin suçun konusu olması halinde ceza yarı oranında arttırılır. (TCK madde 188/4-a)
  • Suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi; 188/5 uyarınca maddedeki suçların suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır. Burada ayrıca ‘suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, yönetmek veya üye olmak’ suçundan da ceza verilmelidir. Örgüt faaliyetinde işlenen suç daha kolay işlenir, bunlarla daha zor başa çıkılır ve suçun failinin ikamesi oldukça kolaydır. Örgüt hiyerarşik bir yapı içinde, devamlılık gösteren, en az 3 kişiden oluşan fiili bir birleşmedir. İşlenmesi amaçlanan suçların konu ve mağdur bakımından somutlaşması şart değildir. Amaç suçlar işlenmese de bu suça hükmedilir. Amaç suç işlendiğinde ayrıca o suçlardan cezalandırılır. Örgütün yapısı amaç suçları işlemeye elverişli olmalıdır. Nitelikli hal için örgütün mutlaka uyuşturucu amacıyla kurulması şart değildir. Herhangi bir suç işleme amacı ile kurulabilir. Söz konusu uyuşturucu suçu bu örgütün faaliyeti kapsamında işlenmelidir.
  • Suçların bazı meslek erbapları tarafından işlenmesi; 188 de tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile ilgilenen kişilerce işlenmesi halinde ceza yarı oranında arttırılır.

Uyuşturucu Suçunda Etkin Pişmanlık

Uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi resmi makamlarca haber alınmadan önce bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini yetkili merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmî makamlara başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz. Resmi merciler resmi sağlık kuruluşları, savcılık veya kolluk olabilir.

Uyuşturucu Suçları Görevli ve Yetkili Mahkeme

Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirildiği yer mahkemesi yetkilidir. Suçun işlendiği yer belli değilse şüpheli veya sanığın yakalandığı yer yakalanmadıysa yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Şüpheli veya sanığın Türkiye’de yerleşim yeri yoksa Türkiye’de en son adresinin bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Mahkemenin bu suretle de belirlenmesi olanağı yoksa ilk usul işleminin yapıldığı yer mahkemesi yetkilidir. Bunlar özel yetki halleridir. İhraç suçunda yetkili mahkeme suçun işlendiği sınır kapısının bulunduğu karşı ülke mahkemesidir. Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçunda ağır ceza mahkemeleri görevlidir.

 Uyuşturucu Suçlarında Tekerrür

TCK 28 gereği uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti ve belirtilen diğer suçlar hariç yabancı ülke mahkemelerinde verilen hükümler tekerrüre esas olabilir.188 kapsamındaki fiillerden dolayı yabancı ülke mahkemesinde verilen hükümler tekerrüre esas alınır.190 ve 191 madde hükümleri ise tekerrüre konu olamayacaktır. Türk mahkemelerinin uyuşturucu suçlarına ilişkin verdiği kararlar tekerrüre konu olabilir. Önceden işlenen suçtan dolayı verilen hüküm kesinleştikten sonra yeni bir suç işlenmesi halinde tekerrür hükümleri uygulanır. Cezanın infaz edilmiş olması şart değildir. Tekerrür hükümleri önceden işlenen suçtan dolayı, beş yıldan fazla süreyle hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren beş yıl, beş yıl veya daha az süreli hapis ya da adlî para cezasına mahkûmiyet hâlinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl, geçtikten sonra işlenen suçlar dolayısıyla uygulanmaz.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçlarında Verilecek Cezalar Adli Para Cezasına Çevrilebilir mi?

Uyuşturucu ve uyarıcı madde suçlarının işlenmesi halinde verilebilecek cezalar kanunda öngörülmüştür. Bu suçlar sonucunda verilecek cezaların adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir. Aksine bu suçlardan dolayı verilecek ceza hem hapis cezası hem de adli para cezasıdır.

Ceza Davalarında Meşru Savunma ve Zorunluluk Hali konulu bir önceki yazıda meşru müdafaanın ve zorunluluk halindeki hareketlerin hangi hallerde cezai müeyyidesinin olmadığı değerlendirilmiştir.