Parada Sahtecilik Suçu Cezası

Parada sahtecilik suçu Türk Ceza Kanunu’ nun kamu güvenine karşı suçlar başlığında 179. Maddesinde düzenlenmiştir. Kanuni düzenlemeye göre parada sahtecilik suçunda memlekette ve yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bulunan paranın sahte olarak düzenlenmesi, muhafaza edilmesi, tedavüle koyulması ve sahte olarak üretilmesiyle ülkeye sokulması cezalandırılmaktadır. Suç kamu güvenilirliğine karşı işlendiğinden suçla korunan hukuki değer kamuya duyulan güvendir. Kamu güvenini toplumun inanma ve kişilerin aldatılmama hakkı oluşturur. Bu suça halk arasında ‘kalpazanlık’ da denmektedir.

Suçun konusunu para oluşturmaktadır. Paranın madeni veya kâğıt para olması suçun oluşmasında etkili değildir. Ancak paranın suça konu olabilmesi için inandırıcılık yeteneğinin bulunması gerekir. Özel bir inceleme yapılmaksızın bakıldığında sahte olduğu normal bir insan tarafından 5 duyu organıyla yapılan incelemeyle anlaşılabilen paralar suça konu olamaz. Kandırıcılık yeteneği eski kanunda düzenlenen sürüm yeteneği ile aynı anlama gelmektedir. TCK 198 uyarınca Devlet tarafından ihraç edilip de hamiline yazılı bonolar, hisse senetleri, tahviller ve kuponlar, yetkili kurumlar tarafından çıkarılmış olup da kanunen tedavül eden senetler, tahviller ve evrak ile milli ziynet altınları, para hükmündedir. Dolayısıyla sayılan değerlerde parada sahtecilik suçuna konu olabilecektir. Paranın milli veya yabancı para olması açısından da fark yoktur. Ancak her durumda paranın kanunen tedavülde bulunması gerekir. Örneğin antika özelliği bulunan para suça konu olamaz. Bu durumda şartları oluştuysa dolandırıcılık suçu gündeme gelebilir. Parada sahtecilik suçunun işlenebilmesi için özel faillik niteliği aranmadığından herkes tarafından işlenebilen genel suçlardandır. Suç kamu güvenine karşı işlendiğinden mağdur toplumdur.

Madde metninde suçun hangi fiillerle işlenebileceğinin sayıldığı suçlara seçimlik hareketli suçlar denmektedir. Parada sahtecilik suçunda da hangi fiillerle suçun işlenebileceği gösterildiğinden seçimlik hareketli suçlardandır. Para sahtecilik suçunun seçimlik fiilleri, memlekette veya yabancı ülkelerde tedavülde bulunan parayı;

• Sahte olarak üretmek,
• Ülkeye sokmak,
• Nakletmek,
• Muhafaza etmek veya
• Tedavüle koymaktır.

Suç sırf hareket suçu olup dış dünyada netice şeklinde bir değişikliğin meydana gelmesi aranmamaktadır. Burada cezalandırma nedeni, suç sayılan fiillerin gerçekleştirilmesidir. Ayrıca bu paradan menfaat temin edilmesi gerekmemektedir. Sahte parayı veren yönünden fiil tedavüle sürmektir.

Tedavül; sahte para veya paraya eşit sayılan değerlerin, mal veya hizmet alımında kullanılarak piyasaya sürülmesidir. Failin asıl amacı sahte olan değerler piyasaya sürmek ve bu şekilde haksız kazanç sağlamaktır. Sahte paranın başka bir kişinin egemenlik alanına girmesiyle tedavüle koyma suçu tamamlanmaktadır. Failin icra hareketlerini tamamlamasına rağmen sahte paranın başkasının egemenlik sahasına girmemesi durumunda ise tedavüle koyma suçu teşebbüs aşamasında kalmakta fakat dolaşıma koymak için bilerek bulundurma suçu oluşmaktadır.( 8. CEZA DAİRESİ, 2012/25081E,  2013/18955K, T:25.6.2013). İkinci fıkra bakımındansa sahte parayı bilerek kabul etmek suçun fiil unsurunu oluşturmaktadır. Sahte paranın üreticisinden, aracıdan veya başka bir üçüncü kişiden alınması arasında fark gözetilmemektedir. Sahte paranın karşılıksız veya bir bedel karşılığı alınması arasında da suçun oluşumu bakımından bir fark bulunmamaktadır. Önemli olan paranın sahte olduğu bilinerek kabul edilmesidir. Suç para kabul edildiğinde oluşur ayrıca tedavüle koyulması önemli değildir. Üçüncü fıkrada sahteliği bilinmeden kabul edilen paranın sahteliği bilinerek bir başkasına vermek suçun fiil unsurunu oluşturmaktadır. Örneğin eline geçen 50 TL’nin eline geçtikten sonra sahte olduğunu öğrenen bir kimsenin parayı elinden çıkartmak amacıyla başkasına vermesi üçüncü fıkra kapsamındadır.

Suçun oluşması için kastın varlığı aranır, taksirli hali kanunda düzenlenmemiştir. Buna göre sanığın sahte parayı bu niteliğini bilerek alması gerekir. Sahte paranın bu niteliğini bilmeden kabul eden kişiler manevi unsur oluşmadığından cezalandırılmaz.  Sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı, sahte niteliğini bilerek tedavüle koyan kişilerse temel hale göre daha az bir ceza ile cezalandırılmaktadır.

Parada Sahtecilik Suçunda Etkin Pişmanlık

Parada sahtecilik suçunda özel olarak etkin pişmanlık halleri düzenlenmiştir. Buradaki etkin pişmanlık cezayı ortadan kaldırabilen bir şahsi sebeptir. Parada sahtecilik suçundaki seçimlik fiilleri gerçekleştiren kişi, bu parayı tedavüle koymadan ve resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını veya sahte paranın üretildiği veya saklandığı yeri merciine haber vermelidir. Ancak parada sahtecilik suçunda etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması için ihbar yeterli değildir. Ayrıca verilen bilgilerin suç ortaklarının yakalanmasını ve sahte olarak üretilen paraların ele geçirilmesi gerekir. Bu şartlar sağlandığında cezaya hükmolunmaz.

Parada Sahtecilik Suçu Şikayete Tabi Midir?

Parada sahtecilik suçlarının soruşturma ve kovuşturması resen yapılır, şikâyete tabi değildir.

Parada Sahtecilik Suçunun Cezası

Parayı, sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan kişi, iki yıldan on iki yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Kanun koyucu cezalandırma noktasında hâkime takdir yetkisi tanımakla birlikte, adli para cezasının üst sınırını da belirlemiştir. Sahte parayı bilerek kabul eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır. Sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Son ihtimalde kanun koyucu seçimlik cezaya değil yalnızca hürriyeti kısıtlayıcı cezaya hükmedilebileceğini belirlemiştir.

Parada Sahtecilik Suçu Hangi Mahkemede Görülür?

Parada sahtecilik suçunda temel halde görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir. Sahte parayı bilerek kabul eden kişi ise asliye ceza mahkemesinde yargılanacaktır. İlk fıkra bakımından zaman aşımı süresi on beş yılken, ikinci ve üçüncü fıkralar için sekiz yıldır.

Yerleşik Yargıtay uygulamasına göre parada sahtecilik suçu zarar doğurmaya elverişli bir suç olup, olay nedeniyle bir zararın doğup doğmadığı saptandıktan ve zarar doğmuşsa bu zararın giderilmesi koşulu yerine getirildikten sonra kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları da göz önünde bulundurulup, yeniden suç işleyip işlemeyeceği hususunda bir kanaate varılarak hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilip verilmeyeceğinin değerlendirilmesi gerekir. (CEZA GENEL KURULU, E. 2012/8-525, K. 2012/1805, T. 9.10.2012)

Para belirli araçlarla üretilebilen bir maddedir. Kanun koyucu Parada sahtecilik suçu kamu güveninin korunmasına yönelik düzenlendiğinden suça önem atfetmiştir. Bu kapsamda paranın üretiminde kullanılan alet veya malzemeyi izinsiz olarak üreten, ülkeye sokan, devreden, satın alan, kabul eden veya muhafaza eden kişi de bir yıldan dört yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır. Parada sahtecilik suçunda öngörülen etkin pişmanlık düzenlemesi sahte para üretiminde kullanılan alet ve malzemeyi izinsiz olarak üreten, ülkeye sokan, satan, devreden, kabul eden veya muhafaza eden kişiler bakımından da öngörülmüştür. Bu kişiler resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce diğer suç ortaklarını ve bu malzemenin üretildiği veya saklandığı yeri ilgili makama haber vermelidir. Ancak verilen bilgilerin suç ortaklarının yakalanmasını ve bu malzemenin ele geçirilmesini sağlaması koşuluyla fail hakkında cezaya hükmolunmaz.

Av. Tuğsan YILMAZ

Ceza davaları bakımından diğer yazılarımız için tıklayınız

“Yukarıda yer alan metin tarafımızca ön bilgilendirme amaçlı olarak hazırlanmış olup okuyucu ile herhangi bir vekil müvekkil ilişkisi doğurmaz. Bu nedenle salt yukarıda yer alan metin doğrultusunda hareket etmemeniz ve ceza hukuku konusunda avukatlık yapmakta olan bir hukukçudan destek almanız önerilir.”