Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Jun 10
Rating:
4857 Sayılı İş Kanunu’ nun 11. maddesinin 1. fıkrasına göre, işçi ile işveren tarafından akdedilen sözleşmede, sözleşme süresinin belirlendiği durumlarda veya belirli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. Aynı maddenin 2. fıkrasına göre, işin mahiyetinden kaynaklanan esaslı bir neden olmadığı takdirde belirli süreli iş sözleşmesi birden fazla-zincirleme olarak yapılamaz. İşin mahiyetinden kaynaklanan esaslı bir nedenin varlığı halinde ise zincirleme iş sözleşmeleri belirli süreli olma özelliklerini korumaya devam eder.
Zincirleme iş sözleşmesi(Girdi-çıktı tabiri de kullanılmaktadır.) önceki dönemlerde işveren tarafından sıkça kullanılmakta ve işçilerin bazı haklardan yararlanması bertaraf edilmekteydi. 4857 Sayılı İş Kanunu ile, zincirleme iş sözleşmesi yapılması ile işçinin haklarından yararlanmasının işverence engellenmesinin önüne bir nebze de olsa geçilmiş oldu. Böylece yeni düzenlemeler ile hem belirli süreli iş sözleşmesi yapılırken ve hem de yenilenirken objektif esaslı bir nedene dayanma zorunluluğu bulunmaktadır. Esaslı bir nedene dayanmaksızın yapılan belirli süreli iş sözleşmeleri, baştan itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi olarak kabul edilecektir.
Yargıtay’ a göre, işçinin işverene ait iş yerlerinde belirli ve kısa süreler çalışması durumunda, sözleşmeler arasında uzun aralıkların bulunması halinde iş sözleşmesinin zincirleme olarak akdedildiğinden söz edilemeyecektir. Yargıtay bir içtihadına göre, on beş-yirmi gün arasında sözleşmenin yenilenmesi zincirleme iş sözleşmesi olarak kabul edilmiş iken, yedi-sekiz ay gibi süre zarfında yapılan belirli süreli iş sözleşmesinin zincirleme iş sözleşmesi olarak kabul edilemeyeceği yer almaktadır. Yine, Yargıtay’ a göre belirli iş sözleşmesinin yapılmasında ve yenilenmesinde objektif esaslı bir nedenin varlığı gerekmektedir. Hatta kimi zaman, esaslı bir neden olmaksızın yapılan veya yenilenen iş sözleşmeleri işçi lehine yorumlanarak baştan itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi sayılmaktadır. Burada iki şartın varlığı gerekmektedir: Sözleşmenin açık veya örtülü olarak süreye bağlanması ve yapılması için gerekli objektif esaslı bir neden.
Yukarıda da değindiğimiz gibi, belirli süreli iş sözleşmesinin gerekli koşulları sağlamaması nedeniyle belirsiz süreli iş sözleşmesi sayılması iş güvencesi ve işçi hakları bakımından işçiyi korumakta olup, iş hukukunun genel mantığı olan işçi haklarının korunması kavramları ile de bağdaşmaktadır. Zira 4857 Sayılı İş Kanunu’ nun 18. maddesine göre, iş güvencesinden belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler yararlanabilmektedir.
Belirli süreli iş sözleşmesi işveren tarafından haklı bir nedene dayanmaksızın süresinden önce feshedildiği takdirde, sözleşmeyi haksız olarak fesheden işveren, işçinin kalan çalışma süresi için ücret ve buna bağlı hakları tazmin etmelidir. Zira 6098 Sayılı Yeni Borçlar Kanunu’ nun 408. maddesi ‘’İşveren, işgörme ediminin yerine getirilmesini kusuruyla engellerse veya edimi kabulde temerrüde düşerse, işçiye ücretini ödemekle yükümlü olup, işçiden bu edimini daha sonra yerine getirmesini isteyemez. Ancak, işçinin bu engelleme sebebiyle yapmaktan kurtulduğu giderler ile başka bir iş yaparak kazandığı veya kazanmaktan bilerek kaçındığı yararlar ücretinden indirilir.’’ şeklinde düzenlenmiştir.
İyi günler
telekomda taseron firmada 2011 de ise başladık belirli süreli. 3 yillikdi. Süre bitiminde üst işveren farklı bir taseronla anlaştı yeniden 3 yıllık belirli süreli sözleşme imzaladık. Ancak 14 ay sonunda sözleşmeyi fesh Ettiler. Çoğu arkadaşımızı ikale yoluyla anlaşmaya ikna ettiler. Ancak ben imzalamadim bakiye ücreti için dava açmak istiyorum. Yanlız belirli süreli de yenilenmeye belirsize dönüyormus dogrumu firma değişse BELİRSİze mi donmus oluyoruz
Sözleşmenize ve iş tanımınıza göre değişmektedir. O nedenle iş sözleşmenizde yer alan maddeler ve sözleşmenin düzenleniş şekli önemli.
Merhaba, çalıştığım özel eğitim kurumunda her sene 3 senelik sözleşme imzalatıyorlar. Dolayısıyla 1 sene ekleyerek sözleşmem hep uzamış oluyor. Zincirleme sözleşme bu mudur? Bu sözleşmenin bir geçerliliği, bağlayıcılığı var mıdır? Çünkü ayrılırsam tazminat ödeme maddesi var ve her sene yenilendiği için böyle bir imkanım olmuyor.
Nergiz Hanım,
Sorunuz cidden önemli bir noktaya değiniyor. Genellikle eğitim kurumlarından iş sözleşmeleri belirli süreli(genelde 1 yıl) olarak yapılmakta ve yenilenmekte. Bu durumda da belirli süreli iş sözleşmesinin zincirleme olarak yapıldığının kabulü gerekir. Haklı nedenle ayrılırsanız kıdem tazminatı alabilmeniz yahut alınması için dava açabilmeniz söz konusu olabilecektir.
çok teşekkür ederim. Peki, maaştan tatmin olmamak haklıbir sebep olur mu? :) haklı sebeplerin içine neler girer? Hastalık, evlilik, taşınma gibi bir şey mi olması gerekiyor?
Örneğin gerçek maaş tutarınız ile sigortada gözüken tutarın farklı olması veya fazla mesai yapılmasına rağmen ücretlerin ödenmemesi haklı nedenle fesih sebebi olarak kabul edilebilir. İş kanunu çerçevesinde de nelerin haklı nedenle fesih sebebi olabileceği belirlenmiştir.
T.C. Sağlık Bakanlığı Buldan Göğüs Hastalıkları Hastanesinde 15.01.2015 – 14.07.2015 tarihleri arasında belirli süreli iş akdi ile otomasyon işçisi olarak çalıştım. İş akdim daha sonra tekrar 20.10.2015 tarihinde yine belirli süreli olarak yenilendi. Yenilenen İş akdi 04.08.2016 tarihinde sona erecekken, 26.07.2016 tarihinde evlenecek olmam sebebiyle evlilik izni için başvurduğumda iş akdi, sona erme tarihi beklenmeksizin tek taraflı, haksız ve bildirimsiz olarak işten ayrılış bildirgesi 22.maddeden (diğer nedenler) 24.07.2016 tarihinde feshedilmiş, işsizlik sigortası hakkından yararlanmam da engellenmiştir. Bu şartlar altında sözleşmem belirsiz süreliye donmuş mudur kıdem,ihbar,kotu niyet tazminatı alabilir miyim
Turk telekomun taseron bunyesinde olan Arda Cem-Ta is ortakliginda ariza ve tesis ekibinde 2 yildir calismaktayim. Taseron sirketin sozlesmesi gectigimiz yil agustos ayinda yenilendi. Bu yil sozlesme yine uzatildi. Bu kapsamda isi birakmam halinde tazminat hak edebilirmiyim? (Sozlesmenin yenilendigini baska kisilerden duydum. İmza dahil atilmasi istenmedi biryere)