Title: Kıdem tazminatı davası nasıl açılır?
Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Feb 5
Rating: 5.0

Çalışırken olduğu gibi işten ayrılma durumunda da kişilerin bir takım hakları bulunmaktadır. Bu noktada en önemli konulardan birini de kıdem tazminat hakkı oluşturmaktadır. Kıdem tazminatı hakkı işçinin haksız gerekçelerle işten çıkarılmasını frenleyecek bir hak olarak son derece büyük bir önem taşımaktadır. Öte yandan kıdem tazminat hakkı, işten çıkarılma durumunda işçinin ekonomik anlamda zora düşmesini de engelleyecek, en azından mağduriyetini azaltacaktır.

Bu yazımızda ‘kıdem tazminatı hakkı nedir, hangi durumlarda kıdem tazminatı hakkı doğmaktadır, kıdem tazminatı davası nedir, kimlerin kıdem tazminatı davası açma hakkı bulunmaktadır, ölen işçinin yakınlarının kıdem tazminatı hakkı bulunmakta mıdır, kıdem tazminatı davası nereye ve kime karşı açılır’ sorularını ele alacağız.

Kıdem Tazminatı Hakkı

Kıdem tazminatı kısaca, işçiye görev süresine bağlı olarak işveren tarafından ödenilen paradır. Ancak kıdem tazminatı hakkı elde edebilmek ve kıdem tazminatı davası açabilmek için bir takım şartlar gereklidir. Kıdem tazminatı hakkı doğması için;

-İşçinin İş Kanunu kapsamında çalışması,

-İşçinin haksız bir nedenle işten çıkarılması ya da işçinin haklı bir neden ile işi bırakması,

-İşçinin en az bir yıldır çalışıyor olması

şartlarının bulunması gereklidir. Bu unsurların bulunmaması durumunda işçinin kıdem tazminatı hakkı, dolayısıyla da kıdem tazminatının ödenmemesi durumunda kıdem tazminatı davası açma hakkı bulunmamaktadır. İşçi genel ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranmak sebebiyle işten çıkarılması durumunda ve haklı bir neden olmaksızın işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı hakkı sahibi olamamaktadır.

Kıdem Tazminatı Davası Sebepleri

Sağlık: Burada önemli olan nokta işçinin sağlık durumunun yapılan iş dolayısıyla bozulup bozulmadığı noktasıdır. Eğer işçi yaptığı iş dolayısıyla sağlığını kaybeder yahut bir hastalığa yakalanırsa işi bırakarak kıdem tazminatı hakkı kazanabilir. Bu gerekçeyle işi bırakan işçi kıdem tazminatı talebinin reddedilmesi durumunda kıdem tazminatı davası açabilir.

İşçiyi yanıltmak: İşçinin işi ile ilgili olarak yanıltılması dolayısıyla işçi iş akdini feshedebilir. Bu gerekçeyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatı hakkı bulunmaktadır ve kıdem tazminatını alamaması durumunda da kıdem tazminatı davası açma hakkına sahiptir.

İşçinin maaşını alamaması: İşçi maaş, fazla mesai gibi alacaklarını alamaz ise iş akdini feshedebilir ve kıdem tazminatı hakkı doğar. Bunun ödenmemesi durumunda kıdem tazminatı davası açabilir. Benzer şekilde sigorta primleri eksik yatırılan ve bu nedenle işten ayrılan işçinin de kıdem tazminatı hakkı bulunmaktadır ve bunu alamaz ise kıdem tazminatı davası açabilir.

İşyerinin taşınması: İşyerleri bazen yer değiştirebilmekte ya da bir işçiyi başka bir yerde görevlendirebilmektedir. Bu yer değişiklikleri işçiyi olumsuz anlamda etkileyebilir. Bu durum işi bırakmak için haklı bir gerekçe olarak görüldüğünden kıdem tazminatı hakkı söz konusu olmaktadır ve kıdem tazminatının ödenmemesi durumunda işçinin kıdem tazminatı davası açma hakkı vardır.

İşin değiştirilmesi: İşyeri içerisindeki iyi niyetli olmayan değişiklikler de bu kapsamdadır. Örneğin bir işyerinde bir bölümde çalışan bir kişi haklı bir gerekçesi olmaksızın başka bir bölüme kaydırılırsa yahut statüsü düşürülürse iş akdini feshederek işten ayrılabilir ve kıdem tazminatı hakkı elde edebilir. Böyle bir durumda kıdem tazminatı hakkı reddedilen işçinin kıdem tazminatı davası açma hakkı bulunmaktadır.

Taciz, küfür, hakaret: İşçinin iş yerinde işvereni, diğer çalışanlar ya da müşteriler gibi başka kişiler tarafından cinsel tacize uğraması ya da işvereni tarafından hakarete uğraması, tehdit edilmesi gibi durumlar işten ayrılmanın haklı gerekçeleridir ve kıdem tazminatı hakkı doğurmaktadır. Böylesi bir sebep ile işten ayrılan ve kıdem tazminatı ödenmeyen işçi kıdem tazminatı davası açabilir.

Askerlik: Askerlik ülkemizde yasal bir zorunluluk olduğundan işçinin askere gitmek amacıyla iş bırakması sonucu kıdem tazminatı hakkı, kıdem tazminatının ödenmemesi durumunda da kıdem tazminatı davası açma hakkı bulunmaktadır.

Ölüm: İşçinin hayatını kaybetmesi durumunda da kıdem tazminatı hakkı söz konusudur. Şöyle ki işçinin ölmesi durumunda onun yasal varisleri işverenden kıdem tazminatı talebinde bulunabilir. Kıdem tazminatının ödenmemesi durumunda da kıdem tazminatı davası açma hakları bulunmaktadır.

Bu nedenlerden birinin gerçekleşmesi durumunda işçi iş akdini feshederek kıdem tazminatı hakkı kazanabilir. Öte yandan işyerinin el değiştirmesi sonucu işçilerin işten çıkartılması durumunda da işten çıkarılan eski işçiler kıdem tazminatı hakkına sahip olmaktadır.

Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?

Yukarıda sayılan durumlarda işçiye her yıl için 30 günlük brüt maaş kadar kıdem tazminatı ödenir. İşçinin aldığı ikramiyeler ve primler de kıdem tazminatı hakkı kapsamında olabilmektedir. Kıdem tazminatı hakkı kazanabilmek için işçinin en az bir yıl aynı işyerinde çalışması gerekmektedir. Bir yıldan arta kalan süreler için, bir aylık brüt ücret üzerinden hesaplama yapılarak tazminat miktarı belirlenir.

Bu arada şunu da belirtmekte fayda bulunmaktadır ki kıdem tazminatı hesaplanırken bir üst limit bulunmaktadır. Bu rakam 2016 yılı için 4.092.53TL’dir. Yani işçinin aylık maaşı bu tutarın üzerinde olsa bile bu rakam tavan kabul edilerek hesaplama buna göre yapılmaktadır.

Kıdem tazminatı davası nasıl ve nerede açılır?

Bazı durumlarda işçi ile işveren arasında kıdem tazminatı konusunda sorun yaşanabilmekte, kıdem tazminatı işçiye ödenmemektedir. Kıdem tazminatını alamayan işçinin kıdem tazminatı davası açma hakkı bulunmaktadır. Kıdem tazminatı davası işin yapıldığı yerdeki mahkemeye açılabileceği gibi şirket merkezinin bulunduğu yerdeki mahkeme de kıdem tazminatı davası için yetkili mahkemedir.  Açılacak kıdem tazminatı davası sırasında mahkeme, durumu değerlendirecek ve işçinin kıdem tazminatı hakkı elde edip etmediğine karar verecektir.

Burada şu unsuru da belirtmek gerekmektedir ki; kıdem tazminatı davası on yıl içerisinde açılmalıdır. Kıdem tazminatı davası açacak işçi on yıl içerisinde kıdem tazminatı davası açmaz ise sonrasında zaman aşımı söz konusu olmaktadır ve işçinin kıdem tazminatı davası açma hakkı bulunmamaktadır.

Kıdem Tazminatı Davası Avukatı

Özetle, işçilerin haksız gerekçelerle işten çıkarılarak mağdur edilmeleri yönünde frenleyici bir kavram olan kıdem tazminatı hakkı işçiler için son derece önemlidir. Kıdem tazminatı hakkı bulunan ancak herhangi bir sebeple kıdem tazminatını alamayan işçiler kıdem tazminatı davası açma hakkına sahiptir. Kıdem tazminatı davası sürecinde bir uzman avukattan yardım almak yaşanacak hak kayıplarını önleyecek ve dolayısıyla da işçinin mağdur olmasının önüne geçecektir.

Kıdem Tazminatı Davası Öncesi Zorunlu Arabuluculuk

Kıdem tazminatı davası öncesinde arabuluculuk müessesine başvuru zorunludur. Aksi halde başvuru yapılmaksızın dava açılması durumunda dava usulden reddedilecek ve karşı tarafa avukatla temsil edilmesi durumundan karşı taraf vekalet ücreti çıkacak ve arabuluculuğa başvurulup uzlaşılamaması halinde dava açılması gerekecektir. O nedenle kıdem tazminatı davası öncesinde arabuluculuk işlemlerinin yapılması gerekmektedir.

Av. Tuğsan YILMAZ

Kıdem tazminat hakkında diğer bir yazımız olan Kıdem Tazminatı İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular başlıklı yazımızda da tarafımıza yöneltilen sıkça sorulan sorular cevaplanmaktadır.