Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) Nedir?

Hukuk ile birey arasındaki ilişki sadece yaşam boyu değil öldükten sonra da devam etmektedir. Bir malvarlığı (alacaklar veya borçlara) sahip olan bireyin öldükten sonra malvarlığının dağıtılması Miras Hukuku’nu ilgilendirmektedir. Ölenin-mirasbırakanın ardından kendisine kimlerin mirasçı olacağı hususunu belgelendiren durum Miras Hukuku’nun başlangıç noktasını oluşturur. İşte ölümden sonra geride kalan mirasçıları belirleyen bu evraka mirasçılık belgesi ya da veraset ilamı denir.  Veraset ilamının ne şekilde ve kimler tarafından düzenleneceği 4721 Sayılı Medeni Kanun’un 598. Maddesinde belirtilmiştir. 2011 yılının mart ayından önce veraset ilamını sadece Sulh Hukuk Mahkemeleri düzenlemekteydi. Ancak bu tarihte yapılan kanun değişikliğinden sonra artık noterlerde veraset ilamı düzenlemeye yetkili kurumlar olarak gösterilmiştir. Veraset ilamı çıkarmak isteyen mirasçılara sulh hukuk mahkemelerine ya da noterlere başvurarak kısa sürede bu evrakı temin edebilirler.

Mirasçılık belgesinin tanımını yaparsak mirasçılara sulh hukuk mahkemeleri veya noterler tarafından verilen mirasçı olduklarını gösterir belgeye denir. Veraset ilamı için mirasçı bizzat veya avukatı vasıtasıyla başvuru yapabilir. Kanun burada noterler ve mahkemeler arasında bir ayrım yapmamıştır. Kişi her iki kurumdan birine başvuru yapabilir. Ancak pratikte ortaya çıkmış ufak bir iş bölümü mevcuttur. Buna göre mirasçılar arasında yabancılık unsuru var ise yani mirasçılar arasında TC vatandaşı olmayan kimse mevcut ise burada noterler veraset ilamı vermemektedir. Bu durumda mirasçıların doğrudan sulh hukuk mahkemesine başvurmaları daha doğru ve sağlıklı olur.

Mirasçılık belgesi mirasçıların da pay oranlarını gösteren belgedir.  Bu belgenin düzenlenmesi için tek bir mirasçının dahi başvurusu yeterli olup bütün mirasçıların birlikte hareket etmesine lüzum yoktur. Mirasçılık belgesinin mahkemeden talep edilmesi halinde mahkeme genelde duruşmasız olarak veraset ilamı düzenler. Çekişmesiz işlerden sayılan veraset ilamında bir davalı yoktur. Mirasçılık belgesi ortalama 1 haftalık süre içerisinde alınabilir. Burada başvurulacak mahkeme ölenin ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir. Burada açılan davada mahkeme herhangi bir yazışma yapmadan direkt karar verebilir. Hukuk tekniği açısından mirasçılık belgesi bir mahkeme ilamı değildir. Ancak halk diline yerleştiği için artık hukukçular arasında da bu şekilde isimlendirilmektedir.

Mirasçılık belgesinin doğru olduğu karine olarak kabul edilmiştir. Yani aksi ispatlanıncaya kadar belgede yer alan kişiler mirasçı sayılırlar. İptali için herhangi bir zaman söz konusu olmayıp her zaman dava açılabilir.

Sonraki makalelerde açıklayacağımız üzere mirasçılar kan bağı nedeniyle mirasçı olanlar ve kan bağı olmadan atanmış olan mirasçılar olmak üzere ikiye ayrılır. Mirasçılık belgesi talep etmek için yasal mirasçı olmaya lüzum yoktur. Atanmış mirasçılarda veraset ilamı talep edebilirler. Burada atanmış mirasçılar bu hak sahipliklerini öğrendikleri tarihten itibaren 1 ay içerisinde bu haklarına kimsenin itiraz etmemiş olması gerekmektedir. Yani atanmış mirasçılara 1 ay içerisinde itiraz gelmez ise bu şahıslar artık veraset ilamı talep edebilirler.

Yazarlar:
Av. Tuğsan YILMAZ
Av. Halil İbrahim ÇELİK