Title: Nitelikli Hırsızlık Suçu
Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Oct 5
Rating: 5.0

Hırsızlık suçu mal varlığına karşı işlenen suçlardan en temel olanıdır. Türk Ceza Kanunu2nun 141. maddesinde hırsızlık suçu bir kişinin rızası olmadan taşınır bir malı kendisine veya bir başkasına yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden almak olarak tanımlanmıştır. Hırsızlık suçu için kabul edilen ceza aralığı ise 1 yılda 3 yıla kadardır. Ancak kanunun 142. maddesinde bir takım nitelikli durumlar sayılmış ve hırsızlık suçunun bu nitelikli durumlarla işlenmesi halinde verilecek cezanın alt sınır ve üst sınırının değişeceği belirtilmiştir.

Hırsızlık Suçunda Cezayı Arttıran Nitelikli Haller

Kamu Kurumlarında ve İbadethanelerde Hırsızlık Suçu

Hırsızlık suçunun ilk nitelikli hali kamu kurumlarında veya ibadethanelerde yapılan hırsızlıktır. Belediye, kaymakamlık, valilik gibi kamu kurumlarında veya toplumun kullanımına ve hizmetine tahsis edilen eşyaların veya ibadethanelerde bulunan eşyaları çalan kişilerin 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası alabileceği belirtilmiştir.

Halkın Yararlanmasına Sunulmuş Ulaşım Araçlarında Hırsızlık Suçu

Hırsızlık suçunun diğer bir nitelikli hali de halkın yararına sunulan otobüs ve minibüs gibi ulaşım araçlarının içerisinde veya kalkış duraklarında bulunan eşyaların çalınması hali için öngörülmüştür. Bu tür yerlerde bulunan eşya hakkında işlenen hırsızlık fiillerinde 3-7 yıl arası hapis cezası öngörülmüştür. Böylelikle toplu taşıma aracı kullanımında meydana gelen hırsızlık fiillerin önüne geçilmek istenmiştir.

Doğal Felaketlere Yönelik Yardım ve Önlem Malzemelerinde Hırsızlık Suçu

Deprem ve sel gibi doğal afetlerin yaratacağı tahribatın önüne geçmek veya azaltmak amacıyla şehrin belirli bölgelerine konulan eşyaların çalınması hali de nitelikli hırsızlık kapsamında sayılmıştır. Bu tür eşyaları çalan kişilerin de 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı kabul edilmiştir.

Doğası Gereği Açıkta Bırakılan Eşyalarda Hırsızlık Suçu

Kullanımları gereği dışarıda bırakılan tarım eşyaları veya inşaat malzemeleri gibi eşyaların çalınması hali de nitelikli hırsızlık kapsamında kabul edilmiştir. Doğası gereği korumasız bırakılan bu tür eşyaların çalınması halinde de nitelikli hırsızlık suçu oluşmakta ve çalan kişilerin 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası alabilecekleri hükme bağlanmıştır.

Yukarıda belirttiğimiz fiiller hırsızlık suçunun nitelikli halini açıklayan 142. maddesinin ilk fıkrasında belirtilen fiillerdir. Görüleceği üzere bu tür nitelikli hallerin tamamına aynı ceza öngörülmüş ve kişini bu eylemlerle hırsızlık suçu işlemesi halinde 3 yıldan 7 yıla adar hapis cezası alacağı belirtilmiştir. Bu kanunun 2. Fıkrası ise birkaç nitelikli hal daha saymış ancak bunlar için verilecek cezanın ilk fıkradan daha fazla olacağını hükme bağlamıştır.

Kişinin Ölmesinden Veya Malını Koruyamayacak Durumda Olmasından Faydalanmak Suretiyle Hırsızlık Suçu

Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak hırsızlık yapan şahıslar hırsızlık suçunun ağır nitelikli halinden sorumlu tutulacaklardır. Örneğin meydana gelen trafik kazasını yararlı durumda olan kişilerden hırsızlık yapmak bu fiil kapsamındadır. Yine kişinin ölmesi nedeniyle malını koruyamayacak durumda olmasından faydalanarak hırsızlık suçunun işlenmesi de bu nitelikli hal kapsamındadır. Bu şekilde işlenen suçlar için kanun 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası verileceğini hükme bağlamıştır.

Kişinin Elinde veya Üstünde Taşıdığı Eşya Hakkında veya Yankesicilikle Hırsızlık Suçu

Kişinin üzerinde taşıdığı bir eşyayı el becerisi suretiyle çekip alan kişi hakkında da nitelikli hal gereği olarak 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası verilir. Bu suçun beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimselere karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılacaktır.

Doğal Afet Sonrası Korku ve Kargaşadan Yararlanmak Suretiyle Hırsızlık Suçu

Deprem, yangın veya sel gibi doğal bir afetin yarattığı korku ve kargaşadan faydalanarak hırsızlık suçunu işleyen kişiler hakkında da 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası verilir.

Anahtarla Kilit Açmak Suretiyle Hırsızlık Suçu

Hırsızlık suçunun sahte anahtarla veya özel malzemelerle açılarak çalınması suretiyle işlenmesi halinde de 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası verilir.

Bilişim Sistemi Aracılığıyla Hırsızlık Suçu

Hırsızlık suçunun bilişin sistemi aracılığıyla işlenmesi hali de nitelikli hal olarak sayılmıştır. Bu suç için de verilecek ceza 5 yıldan 10 yıla kadardır. Bilişim sistemleri aracılığı ile hırsızlık suçunun kapsamı oldukça geniş tutulmuştur. Örneğin sahte banka reklamları ile kişilerin banka hesaplarına erişen kişilerin bu suçu işlediği kabul edilmektedir. Veya QR kod oluşturularak yapılan hırsızlık suçları da nitelikli hal kapsamındadır.

Bilişim Sistemleri Kullanılması Suretiyle Hırsızlık Suçu bir başka yazımızda detaylı olarak değerlendirilmiş olup okuyabilirsiniz.

Resmi Görevli Gibi Görünmek Veya Tanınmamak İçin Kendisini Gizlemek Suretiyle Hırsızlık Suçu

Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak hırsızlık suçunun işlenmesi nitelikli hal oluşturmaktadır. Kişinin yakalanmasını, tanınmasını önleyici bir biçimde kıyafetlere bürünmesi veya kendini polis, zabıta gibi tanıtması ile birlikte hırsızlık suçunun işlenmesi ağır nitelikli hali oluşturmakta ve 5-10 yıllık bir hapis cezası ile karşı karşıya kalınmaktadır.

Büyük ve Küçükbaş Hayvan Hakkında Hırsızlık Suçu

Hırsızlık suçunun büyük baş ve küçük baş hayvanları çalmak suretiyle işlenmesi de nitelikli haller arasında sayılmış ve 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

Umuma açık alanda kilitli Bulunan Eşya Hakkında Hırsızlık Suçu

Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşyaya yönelik yapılan hırsızlık suçu da nitelikli hırsızlık suçu kapsamına alınmıştır. Kilit altına alınan eşyayı çalmak suretiyle hırsızlık suçunu işleyen kişiler hakkında 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

Sıvı veya Gaz Halindeki Enerji Hakkında Hırsızlık Suçu

Nitelikli hırsızlık suçunun ayrıntılı şekilde izah edildiği 142. Maddenin 3. Fıkrası bir başka nitelikli hali açıklamaktadır. Buna göre sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde, 5-12 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ceza yarı oranında artırılır ve on bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur

Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji, demiryolu veya havayolu ulaşımında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.

Ceza Kanununda Etkin Pişmanlık başlıklı önceki yazıda cezai kapsamda şüpheli/sanık pişmanlığı ve neticeleri hakkında bilgiler yer almaktadır.

Hırsızlık Suçunun Gece İşlenmesi

Türk Ceza Kanunu’nun 143. maddesi hırsızlık suçuna bir başka nitelikli hali daha açıklamaktadır. Buna göre kanunun 141 ve 142. maddelerinde belirlenen hırsızlık suçunun basit veya nitelikli hallerinin gece saatlerinde işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında arttırılmaktadır. Örneğin gece vakti büyük baş hırsızlığı suçunu işleyen kişi hakkında 7.5 yılda 15 yıla adar bir ceza aralığı ortaya çıkmaktadır.

Nitelikli Hırsızlık Suçu Ceza Davası

Hırsızlık suçunun Türk Ceza Kanunu hükümlerince yukarıda belirtilen şekillerde işlenmesi durumunda cezai artırıma gidilmiştir. Bu nedenle ceza davası süreçlerinde cezai yaptırımın ertelenmesi ihtimali de azalmaktadır. Bu nedenle nitelikli hırsızlık suçunda hapis cezalarının infazı artmaktadır.

Nitelikli hırsızlık suçunun varlığı durumunda geneldeki yanlış kanının aksine en önemli süreç ceza davasından bir önceki süreç yani soruşturma aşamasıdır. Bu nedenle soruşturma aşamasında kolluk tarafından gerekli araştırmanın usulüne uygun olarak yapılması, delillerin toplanması, şüpheli aleyhine olduğu kadar lehine delillerin de elde edilmesi ve ceza davası sürecine kadar tüm eksiklerin tamamlanması gerekmektedir.

Nitelikli Hırsızlık Suçu Şikayete Tabi Midir?

Nitelikli hırsızlık suçu şikayete bağlı değildir. Bu nedenle şikayet olmaksızın re’sen soruşturulabilir. Hatta hırsızlık suçunun yanı sıra bu suç işlenirken konut dokunulmazlığını ihlal veya mala zarar verme suçları işlenmişse bu suçların takibinde de şikayet aranmamaktadır.  .

Nitelikli Hırsızlık Suçu Uzlaşmaya Tabii mi?

Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun 253. Maddesine göre soruşturması şikayete bağlı olan suçlar uzlaşmaya tabiidir. Nitelikli hırsızlık suçu şikayete bağlı bir suç olmadığından uzlaşma hükümleri burada uygulanmamaktadır

Nitelik Hırsızlık Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması, Cezanın Ertelenmesi veya Adli Para Cezasına Çevrilmesi

Nitelikli hırsızlık suçu için kanunun öngördüğü cezalar erteleme, HAGB veya adli para cezasına çevrilmeye imkan sağlayacak miktarların üzerindedir. Bir suç için HAGB kararı verilmesi için verilecek cezanın 2 yılın altında olması gerekmektedir. Nitelikli hırsızlık suçu için kanunun öngördüğü ceza zaman aralıkları 3 yıldan 7 yıla kadar ve 5 yıldan 10 yıla kadardır. Görüleceği üzere bu suçla ilişkin alt sınırlar erteleme, HAGB veya adli para cezasına çevrilme sınırlarının üzerindedir.

Nitelikli Hırsızlık Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme

Nitelikli hırsızlık suçu bakımından görevli mahkeme “asliye ceza mahkemesi”dir. Bu tür davalar suçun işlendiği yer mahkemesinde görülmektedir.

Nitelikli Hırsızlık Suçunda Basit Yargılama Usulü Uygulanabilir mi?

Basit yargılama usulü Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun 251. Maddesinde hükme bağlanmıştır. Kanuna göre asliye ceza mahkemelerinin görev alanına giren suçlardan üst sınır 2 yıl ve altında olanların yargılaması basit usulde yapılabilir. Nitelikli hırsızlık suçu için kanunda öngörülen üst sınır 7 yıl ve 10 yıl olduğu için suça ait yargılama basit usul ile yapılamaz.

Araç hırsızlığı ile ilgili Araba Çalınması, Parçalanması ve Satılması Suçu başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.