Title: Ceza Davasında Sanık Ne Yapmalıdır?
Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Mar 19
Rating: 5.0

Ceza davası, sanık açısından kişinin özgürlüğünü kısıtlayıcı nitelikte yargılamanın yapıldığı, suç isnadını içeren ve kimi zaman iddia olunan suçun zaman aralığının gerektirmesi durumunda neticesinde adli para cezası vb. seçenek yaptırımların da uygulanabildiği dava türüdür. Bu kapsamda kişinin yaşadığı maddi yahut manevi zararın tazmini ceza yargılaması kapsamında talep edilemez, kişiye para cezası verilmesi durumunda ilgili tutar mağdura verilmez.

Sanık Ne Demek?

Ceza davasının açılması savcılık aşamasının(soruşturma aşaması) son bulması, iddianamenin savcılık tarafından düzenlenmesi ve mahkemenin iddianameyi kabulü ile başlamaktadır. Bu kapsamda şikayetçi olunan, hakkında yargılama yapılması istenen kişi savcılık aşamasında şüpheli sıfatını alırken ceza davasının açılması ile kovuşturma aşamasında sanık sıfatını alacaktır. Kısaca sanık ceza davasında yargılanan kişidir. Ceza davası içerisinde suç tipine ve iddia olunan suça ilişkin bir sanık olabileceği gibi suçun birden fazla kişi tarafından işlenmesi, yardım etme, azmettirme vb. durumlarda birden fazla sanığın bulunması da mümkündür.

Ceza davasının açılma süreci ile detaylı bilgi için Ceza davası nasıl açılır, cezai yargılama nasıl başlar? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Sanık Ne Yapmalı?

Ceza davasının açılması savcılık aşamasında(soruşturma aşaması) toplanan tüm deliller ile sanığın cezalandırılması talebiyle yapılacağından sanık açısından büyük öneme sahiptir. Sanık iddianame ile suç isnadı yapılan Türk Ceza Kanunu maddelerini, suçun unsurlarını, suç ile iddia edilen fiil arasındaki bağı, suç vasfının değişmesi ve daha yüksek cezayı gerektirir bir ceza maddesinden yargılanma ihtimalini, dava süreci içerisinde sanığa ek savunma hakkının verilmesinin ne anlama geleceğini, mahkemede ne söylemesi gerektiğini bilemeyebilir. Bu doğrultuda sanığın sürece hakim olmak ve hukuki destek almak amacıyla avukat ile temsil edilmesinde fayda vardır. Sanık suç tipine göre tutuklu yargılanabileceği gibi tutuksuz da yargılanıyor olabilir. Güncel hayatta daha öncesinde herhangi bir davaya katılmamış, yargılanmamış, adli sicili temiz olan ancak sanık olarak yargılanmakta olan kişilerin konuyu önemsememesi veya masumiyetine inanması sebebiyle ihmalkar davranarak ceza davasına özen göstermemesi neticesinde ceza alması durumunda yahut karar duruşması öncesi hukuki yardım almak istemesi tarafımızca sıkça gözlenmektedir. Oysa ki ceza yargılamasında bir avukatın(sanık müdafiinin) dosya kapsamı gereği sanık lehine olan delilleri toplaması, savunma stratejisi belirlemesi, suçun unsurları doğrultusunda dava sürecini şekillendirebilmesi için dava dosyasına erken dahil olabilmesi sanık adına daha avantajlıdır. Sanığın ilk duruşma mahkeme tarafından sorgusunun yapılması( ifadenin alınması), tanıkların dinlenmesi ve tanıklara soru yöneltilmesi gibi hususların avukat ile yürütülmesi belki de sürecin akıbetini sanık lehine değiştirebilecektir. Ayrıca sanık ifadesinin nasıl verilmesi gerektiği, mahkeme ortamı, yargılamanın şekli usulleri, sanığın nerede duracağı gibi birden fazla nüans için emek sarf edilmelidir. Güncel hayatta avukat yardımı alınmaksızın savunma yapan, konuyu araştırmayan bazı sanıkların yargılamanın yapıldığı ceza maddesini ve unsurlarını ilgilendirmeyen detaylara fazlaca yer verdiği, masumiyeti ispatlamaya yönelik kimi vakıa ve delillere dahi değinmeyi unuttuğu ceza davasına iştirak etmekte olan avukatların kimi zaman karşılaştığı bir durumdur.

Gerek avukatla temsil gerekse avukatsız savunma yapan sanık açısından ceza yargılamasında ifadenin nasıl verileceği ile ilgili Ceza yargılamasında ifade nasıl verilir? yazımızı da okuyabilirsiniz.

Ceza davasında sanığın avukatla temsil edilmesinin önemine yukarıda değindikten sonra avukatsız ne yapabileceği hususuna da değinmek gerekecektir. Her sanığın maddi durumu avukat ile temsil edilmeye elverişli olmayabilir. Bu durumda barodan avukat tayini için ceza dosyasından talepte bulunulabilir. Ya da sanık dava dosyasının fotokopisini alarak sadece danışma ve dosyasını inceletme anlamında bir avukattan hukuki danışmanlık hizmeti alabilir. Diğer bir ihtimalde ise sanık dava dosyasını incelemeli, örnek almalı, yargılandığı kanun maddesini araştırmalı, delillerinin toplanması ile ilgili talepte bulunmalı ve ceza yargılaması aşamalarını okuyup araştırarak mümkün olduğunca bilgi edinmeye çalışmalıdır. Duruşmaya gitmemek, efektif savunma yapmamak, delilleri ve nereden nasıl toplanabileceği hakkında bilgi vermemek vb. savunma hakkını kullanmamak dava sürecinde istenmeyen neticelerin ihmalen ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir. Cezanın verilmesi ve sonrasında üst mahkemeye nasıl gidilebileceği gibi hususlarda mahkeme süreci bittikten sonra avukat ile temsil edilmek sürecin en başından itibaren avukat ile temsil edilmekten daha az fayda sağlayabileceği gibi avukatlık ücretinin artmasına da sebebiyet verebilecektir.

Sanık ilk mahkemeye gitmezse ne olur?

İlk duruşma sanığın sorgusu(mahkemedeki ifadesi) yapılır. Bu nedenle sanığın beyanlarının alınması önemlidir. Sanığın geçerli bir mazeret sunmaksızın duruşmaya gitmemesi durumunda bir sonraki celse zorla getirilmesine karar verilecektir. Tekrar hukuki mazereti olmaksızın katılmaması durumunda ise hakkında yakalama kararı verilecektir.

Çağrı, Zorla Getirme, Yakalama kararlarının ne olduğuna ilişkin yazımızı okuyabilirsiniz.

Sanık her duruşmaya gelmek zorunda mı?

Sanık duruşmadan vareste tutulduysa, sorgusu yapıldıysa duruşmaların tamamına gelmek zorunda değildir. Ancak avukatı olmaksızın yargılanan kimsenin her duruşmayı takip etmesinde fayda vardır. Zira avukatı olan sanık kendisi hazır bulunmasa dahi katılımının zaruri olmadığı duruşmada zaten vekili tarafından temsil edilecektir.

Duruşmada son söz kime verilir?

Ceza yargılamasında son söz hazır bulunan sanığa verilmektedir. Sanık hazır değilse avukatına verilir. Esasa ilişkin son savunmaların yazılı olarak hazırlanması da mümkündür.

Mahkemede hakim sanığa ne sorar?

Hakim tarafından sorulacak sorular yargılamanın yapıldığı suç tipine veya dosyanın kapsamına göre öngörülebilir. Sanığa duruşmada sorgusu yapılırken hakim tarafından ceza dosyasının aydınlatılması, delillerin toplanması için sorular yöneltilir. Taraflar veya avukatları da soru yöneltebilir.

Sanık duruşmaya nasıl hazırlanmalı?

Sanık özellikle ilk duruşma öncesi mutlaka duruşma içeriğine hazırlanmalıdır. Aksi takdirde duruşmada yaşanan şaşkınlıklar konsantrasyonu azaltacaktır. Daha önce mahkeme tecrübesi olmayan sanığın avukatı tarafından duruşma salonu, duruşma düzeni ve genel işleyiş hakkında da bilgilendirilmesi faydalı olacaktır. Sorgu içeriği ile ilgili de sanık ve avukatı duruşma öncesi mutlaka dava dosyasını incelemeli, dosyaya vakıf olmalı, içeriği ile ilgili hazırlık yapmalı ve savunmanın nasıl yapılacağını çalışmalıdır.

Ceza davasında ilk sanık dinlenir

İlk duruşmada duruşma başladığında sanığın sorgusu yapılır. Akabinde şikayetçi tarafa diyecekleri ve katılma talebi olup olmadığı sorulur. Ceza davaları bu yönüyle hukuk davalarından ayrılır.

Sanığın ne zaman avukatı olmalı?

Cezai süreçlerde sanık avukat ile temsil edilmek istiyorsa sürecin en başında avukat edinmelidir. Burada yapılan en büyük hata karar çıktıktan sonra üst mahkeme aşamasında avukata başvurmaktır. Oysa ki dava sürecinin en başında avukat ile temsilden edinilecek hukuki fayda daha fazladır.

Cezai süreçlerde avukatlık ücretinin belirlenmesi bakımından ilgili kıstasların ne olduğu hakkında Ceza Davası Avukatlık Ücretleri yazımızı, ceza davasında avukat seçimi ile ilgili Ceza Avukatı ve Ceza Davası Süreci yazımızı okuyabilirsiniz.