Title: Zincirleme Suç Kavramı ve Şartları (TCK 43)
Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Apr 5
Rating: 5.0

Bir kişiye karşı aynı suçun icrasının farklı zamanlarda ve birden fazla kez işlenmesi zincirleme suçun tanımını oluşturur. Bu durumda ise işlediği her suç ayrı bir suç sayılmayıp tek bir cezaya hükmedilir. Ancak hükmedilecek ceza, normal şartlarda hükmedilecek cezaya oranla dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırım yapılarak verilir. Böylelikle her ihlalin bağımsız bir suç olma kuralına bir istisna getirilmiştir ve zincirleme suç kavramı meydana gelmiştir.

Zincirleme Suçun Oluşabilmesi İçin Türk Ceza Kanunu’ nun Aradığı Şartlar

Öncelikle ortada birden fazla fiil bulunmalıdır. Ancak bu fiilin bir teselsül oluşturması için her bir fiilin bahse konu edilen suçun unsurlarının hepsini sağlamış olması gereklidir. Yani her fiilin tipe uygun ve hukuka aykırı olması gerekir. İşlenen fiillerde bir hukuka uygunluk söz konusu ise veya bir kast mevcut değilse gerçekleştirilen eylemler teselsül hükümlerine konu olamazlar.

Ancak teselsül hükümlerinin uygulanması için yine suçun niteliğini de değerlendirmek gerekir. Şöyle ki; suçun niteliğine göre o suçun gerçekleşmesi için zaten birden fazla fiilin gerçekleşmesi gerekiyorsa artık bu durum bir zincirleme suç oluşturmayıp tek bir suç oluşturacaktır. Örneğin; kişilerin huzur ve sükununu bozma suçunda bu suçun oluşabilmesi için failin huzur bozma eylemlerini birden fazla gerçekleştirmesi gerekmektedir. Yargıtay içtihatlarında genellikle; cinsel taciz anlamında birden fazla kez telefon etme, işkence yapmak, sahte paraların tedavüle konulması, kişinin aynı görevin yapılmasına engel olmak için birden fazla görevliye mukavemet etmesi, birden fazla kişinin fuhuşa zorlanması. Yargıtay bu gibi suçların gerçekleşmesi için hali hazırda birden fazla eylemin gerçekleşme şartının olduğu için bahse konu durumları tek suç olarak nitelendirmiştir. Ancak tam tersi olacak şekilde Yargıtay bu tarz fiillerde zincirleme suçun oluştuğundan bahsetmiştir: Birden fazla kişiye ait banka veya kredi kartının kullanılması, annesinin ölümü üzerine geçersiz olan vekaletname ile emekli aylığının çekilmesi, bir takvim yılı içerisinde ve fakat farklı vergi dönemlerinde birden çok vergi suçu işlenmesi.

Aynı suçu meydana getiren fiillerin çokluğu halinde veya aynı suçun meydana getiren fiillerin tekrarlanması halinde yine zincirleme suçtan bahsedilmez. Şöyle ki failin kasten yaralama suçunu işlediği mağdura karşı birden fazla bıçak saplaması zincirleme suç hükümlerini oluşturmayacaktır. Yani zincirleme suç hükümlerinin oluşması için anlaşılması gereken nokta, birden çok hareketin bulunmasından ziyade birden çok fiilin icrasının bulunmasının gerekliliğidir. Kişinin davranışlarının arasındaki zaman açısından kısalık, kişinin o davranıştaki kastındaki birlik ve tüm bunlar neticesinde tek bir neticenin elde edilmiş olması tek bir suçun varlığını göstermektedir.

Türk Ceza Kanunu kural olarak zincirleme suçun gerçekleşmesi için diğer şartın suçun değişik zamanlarda işlenmesinin gerekliliği olduğunu vurgulamıştır. Fiiller arasındaki zaman aralığı tam olarak belirtilmemiştir. Ancak önemli olan kişideki suç işleme kararının devam ediyor olmasıdır. Fiiller arasındaki zaman aralığının belirlenmesi her bir somut olay için kendi içerisinde ele alınmalıdır.

Zincirleme suç oluşabilmesinin üçüncü şartı kişinin gerçekleştirdiği her fiilin aynı suçu oluşturma gerekmektedir. Kanun maddesinden de açıkça anlaşılacağı üzere aynı suçun ağırlaşmış ve hafifletilmiş şekli aynı suç olarak kabul edilebilecektir. Aynı suç kavramının gerçekleşmiş olduğunu kabul edebilmek için korunan hukuki değerin ve tipiklik unsurunun aynı olması yeterlidir.

Kanun hükmünün devamında kanun koyucu bazı suçların birden fazla işlenmesini özellikle zincirleme suç hükümlerine tabi olmayacağını hüküm altına almıştır. İlgili kanun hükmüne göre; kasten adam öldürme, kasten yaralama, işkence ve yağma suçları aynı kişiye karşı birden fazla kez işlenmiş olsa bile zincirleme suç hükümleri uygulanmayacaktır.

Dördüncü şart; bir suçun icrası kapsamında gerçekleştirilen fiillerin aynı kişiye yöneltilmesi gereklidir. Ancak bu durumun değerlendirmesinde failin kastının de bulunması gerekir. Şöyle ki fail gerçekleştirdiği fiilleri aynı kişiye yönelttiğinin bilincinde olmalıdır. Fail kişilerin ayrı şahıslar olduğunu biliyorsa zincirleme suçtan bahsedilemez. Ancak fail kişilerin aynı kişi olduğunu düşünüyorsa ama gerçekte farklı kişilerse bu durumda hata sebebiyle zincirleme suçun oluştuğu kabul edilebilir.

Kanun hükmünün devamında ise mağduru belirli bir kişi olmayan suçlar yine zincirleme suç hükümlerinin uygulanacağından bahsedilmiştir. Kanun hükmü ile anlatılmak istenen suçun mağdurunun belirli bir gerçek kişi olmadığı, genel olarak toplumu oluşturan herkesin mağdur olduğu durumlardır. İşbu durumlarda yine zincirleme suç hükümleri uygulanacaktır.

Zincirleme suçun oluşabilmesi için son şart ise kişinin birden çok suçu bir suç işleme kararı kapsamında işlemiş olmasının gerekliliğidir. Bu zincirleme suçun subjektif şartıdır ve zincirleme suç hükümlerinin asıl mahiyetini oluşturur niteliktedir. Yani anlaşılması gereken önemli husus kişide aynı suçu işleme kararı bulunmalıdır.

Niteliği gereği, aynı mağdur üzerinde ancak bir kere işlenebilmesi mümkün suçların zincirleme suç şeklinde işlenmesi söz konusu olmaz. Çünkü böylelikle bir kere işlenmekle suç tamamlanmış olur. Seçimlik hareketli suçlarda, birden çok seçimlik hareketin yapılması zincirleme suçu oluşturmaz. Çünkü seçimlik hareketli suçlarda seçimlik suçun oluşması için yeterlidir. Diğer hareketlerin tamamlanması suçun oluşumu açısından bir şart değildir. Diğer seçimlik hareketlerin yapılması suçun tekliğini bozmayacağından böylelikle zincirleme suç da oluşmayacaktır.

Teşebbüs halindeki suçların bazılarının teşebbüs halinde kalması ya da tamamının teşebbüs halinde kalması zincirleme suçu yine oluşturacaktır. Zincirleme suçtan bahsedilebilmesi için fiillerin tamamı teşebbüs aşamasında kalmış olsa dahi aynı suçu işleme kararının icrası çerçevesinde birden fazla fiilin icrasına başlanmış olmalıdır. İlk suç işlendikten sonra değişik sebeplerle diğer fiiller gerçekleşmediyse zincirleme suçtan bahsedilemez, işi tek bir suçtan cezalandırılır.

Ceza hukuku ile ilgili diğer yazılarımıza buradan ulaşabilirsiniz. Ceza davaları ile ilgili talepleriniz için 0212 343 24 95 ten bize ulaşabilirsiniz.

 

Rastgele Seçilmiş Ceza Hukuku Makalelerimiz

Şikayete Bağlı Suçlar Listesi
Darbe Girişimi Suçları ve Cezaları
Dolandırıcılık Suçu Cezası
Rüşvet ve İrtikap Suçları Davaları
Haksız Tutuklama Nedeniyle Tazminat Davası
Şantaj Suçunun Cezası
Tehdit Suçu, Şartları, Unsurları ve Ceza Davası