Title: İŞ KAZASI TESADÜF DEĞİLDİR!
Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Oct 2
Rating: 5.0

Günümüzde iş kazaları nedeniyle geçici veya kalıcı yaralanmalar hatta ve hatta işçi ölümleri söz konusu olabilmektedir. Söz konusu iş kazaları nedeniyle idari, cezai ve hukuki sorumluluklar işveren bakımından vücut bulabilmektedir. Somut olayın özü itibarıyla meydana gelen kazanın iş kazası olup olmadığının nitelendirilmesinin doğru yapılması sonraki süreçte izlenecek idari, cezai ve hukuki yollar bakımından büyük önem arz etmektedir.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’ nun 13. maddesine göre;

  • Sigortalı olarak çalışan işçinin iş yerinde bulunduğu sırada,
  • İşveren tarafından verilen işin yahut görevin ifası nedeniyle işçinin işyeri dışında bulunduğu durumlarda,
  • İşverence işçinin işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zaman diliminde,
  • Emziren kadın işçinin çocuğuna süt vermek için ayrılan zaman dilimlerinde,
  • İşverence taşıma amacıyla tahsis edilen işyeri servislerinde işe geliş yahut gidiş zamanlarında medya gelen ve işçiyi hemen yahut sonradan bedenen ve ruhen zarara sokan kazalar iş kazası olarak tanımlanmıştır.

İş kazası nedeniyle işverenin sorumluluğuna gidebilmek için iki hususun netleştirilmesi gerekmektedir. Birincisi, işçinin kazanın meydana geldiği zaman diliminde işverenin otoritesinin altında bulunmasıdır. İkincisi ise, işçinin çalıştığı iş nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak tehlike altında bulunması ya da diğer bir ifadeyle işçinin işin mahiyeti icabı tehlike arz etmesi veya işverenin işçiyi koruma ve gerekli önlemleri alma borcuna riayet etmemesidir.

İŞ KAZASI MEYDANA GELDİKTEN HEMEN SONRA YAPILMASI GEREKENLER

İş kazasının meydana gelmesinden hemen sonra haber verebilecek durumdaysa işçi, işçinin yakınları, iş arkadaşları, kaza anında olaya şahit olan görgü tanıkları veya işveren söz konusu kazayı en yakın kolluk kuvvetlerine(polis, jandarma vb.) bildirmelidir. Kolluk kuvvetlerine yapılacak bildirim olay yerindeki delillerin ilk anda toplanabilmesi bakımından önem arz etmektedir. Ayrıca sorumluluğu bulunan işveren hakkında açılacak ceza soruşturması bakımından delillerin sağlıklı olarak toplanabilmesi zaruridir.

İş kazasının meydana gelmesinden itibaren iş kazasının varlığı SGK’ ya bildirilmek zorundadır. SGK’ ya yapılacak bildirim ile kurum müfettiş görevlendirmesi yapacak ve kazaya ilişkin soruşturma başlatacaktır. Müfettişler yapılan inceleme neticesinde iş kazasının meydana geldiğine kanaat getirdiği takdirde işçiye geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi gerekmektedir. Ayrıca kazazede işçide maluliyetin bulunması ve yüzde onu aşması durumunda maluliyet aylığı bağlanmalıdır.

İş kazasının meydana gelmesini müteakiben en yakın Bölge Çalışma Müdürlüğü’ ne iş kazasının bildirilmesi gerekmektedir. Bölge Çalışma Müdürlüğü’ nce görevlendirilen müfettişlerce yapılan inceleme neticesinde toplanan deliller ve müfettişlerce tanzim edilen tutanaklar ve raporlar işverenin kusurunun belirlenmesinde belirleyici rol oynamaktadır. Müfettişlerce yapılan inceleme esnasında mümkün ise kazazede işçi veya yakınları ve görgü tanıklarının hazır bulunmasında fayda vardır.

Yukarıda açıkladığımız yapılması gerekli işlemlerin tamamı kazanın iş kazası olup olmadığının nitelendirilmesinde, delillerin toplanmasında, kusurun belirlenmesinde, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun hareket edilip edilmediğinin tespit edilmesinde önem arz etmektedir. Belirtilen hususların yerine getirilmesi ile birlikte işveren hakkında idari ve cezai soruşturma başlayacaktır. İdari soruşturmanın kapsamı iş sağlığı ve güvenliği mevzuatınca belirtilen kriterlere işverence riayet edilmemesi sonucu idari para cezası, geçici yahut kalıcı olarak iş yerinin kapatılması olabilmekte iken; cezai soruşturmanın kapsamı ise ceza davasının açılması ve işveren ve/veya işveren vekillerinin taksirle yaralamaya veya ölüme sebebiyet vermeden yargılanması olmaktadır.

İŞ KAZASI NEDENİYLE MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI

İş kazası nedeniyle sakat kalan işçi maluliyet oranı doğrultusunda kusur ve sorumluluğu bulunan kişilerden dava yolu ile maddi ve manevi tazminat isteme hakkına sahiptir. İş kazası nedeniyle kazazede işçinin vefat etmesi durumunda ölen işçinin yakınları da maddi ve manevi tazminat davası açabilirler. İş kazası nedeniyle herhangi bir maluliyeti olmayan işçi de makul ölçülerde manevi tazminat talep edebilir.

SGK’SI OLMAYIP ÇALIŞAN İŞÇİLERİN İŞ KAZASI GEÇİRMESİ

Yukarıda izah ettiğimiz hususların tamamı sigortasız olarak çalıştırılan işçiler için de geçerlidir. Sigortasız olarak çalışan işçilerin iş kazası meydana geldiği takdirde SGK hastanelerine götürülmesinin idari, hukuki ve cezai süreçte fayda sağlayacağını pratik bir bilgi olarak belirtmekte fayda olacağı kanaatindeyiz. Zira sigortanın olmaması nedeniyle işverenin kazazede işçiyi özel hastaneye göndermesi olasılığı bulunduğundan ve işçinin işveren beyanlarına riayet etmesi halinde iş kazası ile ilgili gerekli bildirimler yapılmayacağından işçinin mağduriyeti doğabilmektedir.

Av. Tuğsan YILMAZ