Title: İş Kazası Davası Tazminatı Nasıl Alınır?
Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Jul 24
Rating: 5.0

İşveren koruma önlemi ödevini yapmayıp yasal yükümlülüklerini yerine getirmemiş, işçi de bundan dolayı zarara uğradıysa işveren bu zararı tazminat davasıyla ya da uzlaşarak tazmin etmelidir.

İş Kazası Tazminat Davası Nasıl Açılır?

İş kazalarından doğan davalarda İş Mahkemesi görevlidir. Yetkili mahkeme ise işverenin ikametgâhı veya kazanın gerçekleştiği yer mahkemesidir.  Davayı iş kazasında zarar gören kişi açacaktır. İş kazasının ölümlü olması halinde destekten yoksun kalan kişiler de maddi tazminat davası açabilir. Manevi tazminat istemi söz konusu olduğunda BK uyarınca yalnızca zarara uğrayan işçi(ölmediği takdirde) davayı açabilecektir. İşçi manevi tazminat davasını açmadan öldüyse mirasçıları dava açamaz. Ancak bu davayı açıp öldüyse mirasçılar davaya devam edebilir. İşçi iş kazası nedeniyle öldüyse ilgililer manevi tazminat talebinde bulunabilir. İş kazası davaları önlem almayan ve yükümlülüklerini yerine getirmeyen tam kusurlu işverene karşı açılır. İş kazasından doğan davalarda zamanaşımı süresi 10 yıldır. Zamanaşımı süresi iş kazasının gerçekleştiği tarihte başlar.

İş Kazası Tazminatında Neler İstenebilir?

İş kazasına uğrayan işçinin veya işçinin ölümü durumunda hak sahiplerinin ileri sürebileceği tazminat talepleri şunlardır;

İş Kazası Manevi Tazminat

İş kazası sonucu ağır bedensel zarara uğrayan işçi veya ölümlü iş kazasında işçinin ailesi çektikleri acı, elem ve ızdırapların tazmini için manevi tazminat davası açabilir. Bu davada tazminat belirlenmesinde ortaya konmuş yöntemler yoktur. Hâkim manevi tazminat tutarını takdir eder ve işverence ödenmesine karar verir.

İş Kazası Maddi Tazminat

Tedavi giderleri;  işçi kaza sonucunda bedensel zarara uğradıysa yahut ölüm hemen gerçekleşmeyip belli bir süre tedavi devam ettiyse, yapılan harcamaları tedavi giderleri başlığı altında talep edebilir. Hastane, ilaç, doktor masrafları gibi tedaviye yönelik masraflar bu giderlerdendir. SSK tarafından sağlanan masraflarıysa talep edemeyecektir. Zira bunları talep etmesi dürüstlük kuralı ile bağdaşmaz. Burada SSK, iş kazası geçiren işçiye her türlü yardımı yapar, protez, hastaneler arası yol parası giderlerini öder. Geçici iş göremezlik ödeneklerini öder. SSK yaptığı bu giderleri kusuru oranında işverenden rücu hakkına sahiptir.

Çalışamamaktan doğan zararların tazmini;  iş kazası nedeniyle geçici iş göremezlik durumuna düşen sigortalıya her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

A-) Daimi olarak iş göremezlik durumu varsa örneğin sakat kalındıysa ve bu sakatlık işini yapmasını etkiliyorsa ileride uğrayacağı zarar da talep edilebilir. İşçi sakat kalmasına rağmen aynı işinde aynı ücrete çalıştırılıyorsa da aynı statüdeki diğer işçilere nazaran daha fazla efor sarf etmek zorunda kalıyorsa yine tazminatını talep edebilir. İş kazasında meslekte kazanma gücü kayıp oranı %10 dan fazlaysa SGK sürekli iş göremezlik geliri bağlamakta. Zarar %10 un altındaysa SSK tarafından karşılanmayan zararı iş göremezlik tazminat davası açarak işverenden isteyebilir.

B-) Ölüm halinde, ölen işçinin desteğinden yoksun kalanlar işverene destekten yoksun kalma tazminat davası açabilir. Bk ya göre destek görenlerin saptanmasındaki ölçüt; destek veren işçinin ölümü ile destek gören kişilerin maddi bir zarara uğramış olmalarıdır. Bu tazminat, ölenin yaşayacağı muhtemel sürede, çalışıp kazanabileceği kazançtan destek görenlere yapacağı muhtemel yardımın peşin ve toptan ödenmesidir. İşçinin kusuru tazminatta indirime neden olabilmektedir.

İş Kazası Tazminatı Nasıl Hesaplanır?             

Tazminat hesaplanırken işçinin net ücreti nazara alınmalıdır. Brüt ücret esas alınmamalıdır. İşçi asgari ücretle çalışıyorsa sonraki ücretler de artırımlı olarak göz önüne alınmalıdır. İşçinin gelir elde etmediği dönemdeki gelir hesaplanmaz. Örneğin çalışılmayan tatil günleri, erkekse askerlik günleri dikkate alınmaz. İşçi öldüyse aktif dönem zararları yanında pasif dönem denen yaşlılık aylığı zararı da eklenerek hesaplanır. Yaşlılık gelirinde genelde sağ eş yararlanır. İçtihatlar uyarınca sağ eşe yaşlılık aylığının yarısı verilmektedir.

Bekâr işçi ölümünde ana babaya sağlayacağı destek payı hesaplanırken ilerde evleneceği ve ana babanın yaşına göre ömürleri de dikkate alınır. Hak sahibi kız çocuklarının destekten yararlanma süresi evlenmeleri için muhtemel yaşa göre belirlenir. Bu yaş yaşadığı çevrenin özellikleriyle doğru orantılıdır. Okuyan çocuklar için 25 yaşına kadar pay verilmelidir. Erkek çocuğunsa destek payının 18 yaşına kadar, okuması halinde 25 yaşına kadar olması gerekir. Hak sahibi eşse işçiden yaşça büyükse eşin iş kazası tarihindeki bakiye ömrüne göre belirlenir. İşçiden yaşça küçükse işçinin iş kazası tarihindeki bakiye ömrüne göre aktif dönemle pasif döneminden oluşur.

İş kazası sonucunda ölüm gerçekleşmişse maddi ve manevi tazminatta faize ölüm tarihinden itibaren hükmedilir. İş kazası sonucunda maluliyet halinde ise faize maluliyet tarihinden itibaren karar verilir.

İş Kazası Tazminatı Hesaplamasında İndirim Olur Mu?

İş kazası davasında malul kalan işçiye yada ölümlü iş kazasında destekten yoksun kalan hak sahiplerine ödenecek maddi tazminat hesaplanırken tutardan bazı indirimler yapılır. Önce zararla ilgili indirim nedenleri sonrasında tazminatla ilgili indirim nedenleri uygulanmalıdır. İndirim nedenlerinin uygulanmasında hâkimin geniş ölçüde takdir yetkisi bulunmaktadır.

A-) Maluliyet derecesine göre indirim;  hastanede tedavi olan işçinin maluliyet durumu hastanece mahkemeye bildirilir. Bilirkişi bu oranı dikkate alacaktır. Maddi zarar hesabında işçinin 60 yaşına kadar çalışacağı sonra emekli olacağı ve bakiye ömrünü tamamlayıp vefat edeceği kabul edilir. Buradan hareketle bulunan tutar ile maluliyet derecesi çarpımı işçinin zararını oluşturur. İşçi, işveren gibi ilgililer bu maluliyet oranına karşı itiraz edebilir.

B-) Kusur oranı; tazminatın belirlenmesinde bakılan ilk durum kusurdur. Kusuru bilirkişiler belirler. İş kazasında işçinin dikkatsizlik, ihmal, kurallara aykırı davranması nedeniyle kendi kusuru da bulunuyorsa işveren tam kusurlu kabul edilemez. İşçinin kusur payı oranında tazminattan indirim yapılır. İş kazasıyla ilgili bir mahkumiyet kararı varsa kusurun varlığı hukuk hâkimini bağlar. Ancak ceza hâkiminin bulduğu kusur oranı hukuk hâkimini bağlamaz. İş kazası sonrası Çalışma Bakanlığına durum bildirildiyse iş müfettişleri olay yerinde inceleme yapar ve tutanak tutar. Kusur bu aşamada taraflara yüklenir. Kusurun belirlenmesinde İK 73 göz önünde bulundurulmalıdır.

C-) Eşin evlenme şansı indirimi; dul kadının çocuklu olması evlenme şansını azaltır. Genç olması durumunda ise tekrar evlenme şansı yüksektir. Bu takdiri hâkim yapar.

D-) Kaçınılmazlık indirimi; işçinin herkese görev yükleyen genel bir davranış kuralını veya sözleşmeden doğan bir borcu kaçınılmaz surette ihlal etmesi durumunda hakim tazminatta indirime hükmeder.

E-) Hakkaniyet indirimi; zarar gören zarara razı olduysa, kendisinin eylemiyle zararın doğmasına veya çoğalmasına yardım ettiyse ve zararı yapanın durumunu ağırlaştırdıysa hâkim indirim yapabilir.

F-) SGK tarafından yapılan yardımların indirilmesi; zarar görene SSK’ca gelir bağlanmışsa bunun peşin sermaye değeri ile ödenen geçici iş göremezlik ödeneği bu kurumdan öğrenilip zarardan düşülür.

Avukat Tuğsan YILMAZ

Neticesinde ölüm yahut yaralama olan iş Kazası nedeniyle maddi tazminat ve manevi tazminat ile ilgili aşağıda yer alan diğer yazılarımızı okuyabilirsiniz.

ÖLÜMLÜ İŞ VE TRAFİK KAZASI DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI

İŞ KAZASI TESADÜF DEĞİLDİR!

ÖLÜMLÜ İŞ KAZASI NEDENİYLE TAZMİNAT VE CEZA DAVASI